Sint-Petersburg, dat voor 1991 nog Leningrad heette, is ongetwijfeld de meest Europese stad van Rusland. Sint-Petersburg is in de eerste plaats natuurlijk de stad van Peter de Grote. Nog geen tien jaar nadat deze eigenzinnige tsaar de stad had gesticht, werd het al de hoofdstad van het grote Rusland. Later werd die eer weer toebedeeld aan Moskou. De stad is niet vernoemd naar haar stichter, maar naar de apostel Petrus, de beschermheilige van de stad.
Het is vooral de tsaristische periode die zijn stempel op de stad heeft gedrukt. Iedere tsaar of tsarina had natuurlijk zijn eigen smaak, en liet uit megalomanie de stad volbouwen. Sint-Petersburgs ligging is uniek: de stad is gebouwd rond een netwerk van kanaaltjes en rivieren en talloze fraaie bruggen bepalen mee het uitzicht van de stad.
In de Tweede Wereldoorlog moest de stad een 29 maanden durende belegering door de nazi’s doorstaan, die grote opofferingen van de burgerbevolking eiste. Gedurende de wintermaanden was er zo nu en dan enige bevoorrading over het nabijgelegen, bevroren, Ladogameer mogelijk, maar anderszins was er verschrikkelijke honger in de stad, wat zelfs tot kannibalisme leidde. Het precieze aantal doden (vooral burgers) tijdens de belegering is niet bekend. Alleen op de Piskarovskoje-begraafplaats werden meer dan 600.000 doden begraven. Men schat dat er zeker meer dan een miljoen mensen zijn omgekomen. Voor de heldhaftige verdediging kreeg Leningrad de eretitel Heldenstad van de Sovjet-Unie.
Een uniek fenomeen zijn de Witte Nachten, de zomernachten in juni en juli, waarin het nooit helemaal donker wordt.