New Territories

RONDREIS HONGKONG

Vóór de jaren tachtig bestonden de New Territories uit een vredig platteland, met eendenkwekerijen, velden en oude dorpjes. Niet meer. Een enorm gebied van 1.008 vierkante kilometer dat zich uitstrekt van Kowloon tot de grens van het vasteland van China, de New Territories zijn lange tijd het antwoord van Hongkong geweest op de groeiende bevolking.

Als je door de New Territories reist, zie je misschien vrouwen die breedgerande hoeden dragen met zwarte franje. Deze vrouwen zijn Hakka, net als de meeste boeren van de New Territories. Tijdens de Ming-dynastie (1368-1644) bouwden enkele van de Hakka-clans muren rond hun huizen om zichzelf te beschermen tegen zwervende bandieten en indringers. Een handvol van deze ommuurde dorpen bestaat nog steeds, samen met voorouderlijke zalen en andere oude, traditionele gebouwen. 

NEW TERRITORIES

10 MAART 1997

Vandaag staat een tocht door de New Territories op het programma wat Hongkong van China huurt vanwege het enorme ruimtegebrek waar ze mee te kampen hebben. We rijden eerst naar het Chuk Lam Klooster. Het is erg rustig. Er lopen alleen een paar nonnen rond.
Het boeddhistische klooster werd gesticht in 1927. Volgens een legende zou de God van de Aarde aan een oudere monnik de opdracht hebben gegeven om het klooster te bouwen. Het zijn verschillende tempels achter elkaar.
Bij de ingang staat de Kuan-Yin Erawan Boeddha met vier hoofden. Aan de omheining zijn sjaals in allerlei kleuren gebonden, wellicht als offergave. Via een trap lopen we naar de eerste tempel. Hier staan beelden van de Vier Heilige Koningen. Dit zijn de vier boeddhistische bewakersgoden die elk voor een bepaalde windrichting staan. Ze zijn de beschermers van de wereld en vechters tegen het kwaad. In een volgende ruimte staan in vitrines allerlei taoïstische Goden met grote plukken haar uit de neus en oren (behalve op het hoofd). Deze beelden zijn meer dan 100 jaar oud.
Via een binnenplaats met een urn voor de wierookstokjes, lopen we naar de tweede tempel. In deze tempel staan drie gouden Boeddha’s, de Boeddha’s van het heden, verleden en toekomst. Aan weerszijden in de tempel staan twaalf beelden van Bodhisattva’s ofwel boeddhisten op zoek naar verlichting. De derde tempel is voor de verering van overleden monniken. Hier staan allemaal mandjes met offergaven zoals appels en sinaasappels. De rook van de wierookstokjes kringelt in de ruimte. We verlaten het klooster en om de hoek staan nog vele stalletjes waar de mensen offergaven kunnen kopen. 

Dan rijden we naar het Tai Mo Shan Country Park, met een hoogte van 957 m is dit de hoogste piek in Hongkong. Het is gelegen op het geografische centrum van de New Territories en ligt tegen de grens van China. Vanuit het park zien we de flatgebouwen in China liggen.
Wij vervolgen ons programma en maken een stop in het satellietstadje Tai Po. Tot voor kort nog een klein marktplaatsje is nu uitgegroeid tot een van de meest florerende steden van de New Territories. Dit heeft de stad vooral te danken aan haar gunstige ligging aan de Tolo Harbour en de goede verbinding met Hongkong Island. Dagelijks wordt hier de Tai Po markt gehouden. Heel veel stalletjes in een overdekte hal met aan de buitenkant van het marktgebouw wordt veelal handel gedreven door de plaatselijke bevolking die de groente van hun kleine stukje landbouwgrond verkopen. Er is werkelijk van alles te koop. In de donkere hal, die alleen verlicht is door een enkel peertje boven de koopwaar, hangt een lucht waar je niet goed van wordt. Al het slachtafval van de vis en het vlees ligt op de grond. Gelukkig hangen de varkenspootjes en eenden aan haken. Een stuk vis voor een klant valt op de grond en wordt vrolijk in een stuk krant gepakt en verkocht. Ik kijk vol ongeloof dat de klant dit accepteert…. och de vis wordt thuis toch afgewassen zegt de gids. Op de vraag of we hier willen lunchen, is maar een antwoord mogelijk: denk het niet!

We rijden verder langs de Chinese grens naar één van de zes ommuurde dorpjes, Tam Tin. De mensen die hier wonen behoren tot de Wai t’auw en kleden zich zoals de Hakka-stam. Overal zie je hun zwarte jasjes, zo’n oubollig pyjama-model, hangen te drogen aan reusachtige bamboestokken. Ze dragen brede strohoeden met een zwarte volant. Er is alleen een probleem ze willen absoluut niet op de foto. Dan maar hun was. De rood gekleurde pamfletten aan beide kanten van de toegangsdeur moeten gezondheid brengen aan degene die de woning binnentreedt.
Er is niet veel bekend over het ontstaan van de volk. Wel is bekend dat dit volk al meer dan duizend jaar in Hongkong woont. En daarom worden ze gezien als één van de vier volkeren in Hongkong die beschouwd worden als de autochtone Hongkongers. Zij woonden in Hongkong, al voor dat de Britten het gebied als kolonie inlijfde. Door de bestempeling autochtoon, hebben zij speciale grondrechten. Zo mogen Wai t’auw jongens vanaf hun 18e een ting ngok (bepaald soort huisje) bouwen. Meisjes mogen dat niet, ook al zijn ze 18 of ouder. Deze ting ngoks worden altijd op hun vooroudergrond gebouwd. Deze grond was vroeger gekocht door één van hun voorouders en zijn hebben recht op dat stukje grond door het erfrecht.
De dorpen werden pas in de 17e eeuw ommuurd toen het gebied regelmatig door piraten onveilig werd gemaakt. Omdat de mannen vaak wekenlang als vissers van huis waren, moesten de vrouwen zich om de verdediging van het familiebezit bekommeren. Dit had als gevolg dat de vrouwen al zeer vroeg uit hun traditionele rol als hoedster van het huis en haard braken. Nu lijken de rollen weer omgekeerd te zijn.
Overal zie je vrouwtjes op het kleine stukje land wat ze hebben in de grond wroeten. Maar op de foto: forget it!

Via Sam Mun Tsai, een klein vissersdorpje waar men op allerlei manieren woningen op het water heeft gebouwd, rijden we naar Sha Tin paardenrenbaan voor een verlate lunch. In de Hongkong Jockey Club krijgen we een heerlijke lunch voorgeschoteld met uitzicht op de paardenrenbaan en de flatgebouwen. Chinezen zeggen dat ze niet gokken maar bij de paardenraces worden hele vermogens vergokt onder het mom dat de opbrengst aan goede doelen wordt geschonken. Ik denk dat de goede doelen vaak de eigen bankrekeningen zijn….Rond half zes zijn we weer in ons hotel. Op de kamer staat de televisie aan met de mededeling dat we morgen voor 18:00 uur moeten uitchecken.

HONGKONG ISLAND – AMSTERDAM

11 MAART 1997

Onze laatste dag in Hongkong. Na het ontbijt gaan we inmiddels traditioneel eerst geld pinnen. Dan nemen we de metro om een bezoek te brengen Mong Kok, het dichtstbevolkte stadsdeel van Hongkong maar ook van de hele wereld. Hier wonen op één km2 zo’n 170.000 mensen! Ondanks de drukte en het lawaai is de Chinese wijk met de vogeltjesmarkt in Hong Lok Street een soort verademing. De hekken bij de vogelmarkt in de Hong Lok Street hangen vol met vogelkooitjes met allerlei soorten zangvogels. Op deze markt is alles te koop wat met het houden van vogels te maken heeft. Je ziet hier ook veel mensen lopen met hun kooitje onder hun arm. Dit is vaak het enige huisdier wat ze kunnen houden vanwege het ruimtegebrek.
Er zijn zelfs cafés waar elke zondag iedereen met zijn kooitje binnen wandelt en waar kampioenschappen worden gehouden voor de mooist zingende vogel. Niet voor niets probeert men dan ook op allerlei manieren hun geliefde huisdier in de watten te leggen. Er zijn mooie helemaal met de hand beschilderde drinkbakjes te koop, maar we lopen ook tussen de stalletjes waar men driftig de pootjes aan het knippen is van de sprinkhanen, blijkbaar een lekkernij voor de vogels. In grote bakken kronkelen meelwormen, vrouwtjes schreeuwen zelfs boven het gezang van de vogels uit om hun koopwaar aan te prijzen. Maar er zijn ook honderden kooitjes waar vogeltjes inzitten die aan het eind van de dag misschien een nieuwe eigenaar hebben die ze ook vertroetelen als zijnde enige kind. Wij slenteren nog even langs de grote winkels in Kowloon, doen onze laatste inkopen. We hoeven maar een paar honderd HKD over te houden voor de uitreisbelasting. We kijken nog eens een keertje naar de kleurrijke reclameborden in Kowloon en nemen de metro terug naar het hotel. 

Koffers pakken, uitchecken en om 18:15 uur worden we opgehaald en naar de luchthaven gebracht.
Om 23:05 uur hangen we in de lucht op weg naar Amsterdam. Zo’n elf uur later landen we op Nederlandse bodem. Het is dan 3:10 uur in de ochtend, we zijn weer een mooie ervaring rijker! Over zo’n 3,5 maand (1 juli 1997) zal Hongkong overgedragen worden aan China, wat zal er dan van het huidige Hongkong overblijven……. De tijd zal het leren.