Rabat
KONINGSSTEDEN MAROKKO
In totaal zijn er vier Koningssteden, namelijk Marrakech, Fès, Meknès en Rabat. Zij heten zo omdat ze ooit door een sultan in het verleden tot hoofdstad zijn uitgeroepen. Deze steden hebben allemaal een oude ommuurde binnenstad, de medina. Hier lijkt het wel alsof de tijd heeft stilgestaan en kun je ronddwalen door de mysterieuze straatjes en levendige bazaars. Achter indrukwekkende poorten liggen sprookjesachtige poorten met mooie tuinen. Hier komt de sprookjeswereld van duizend-en-een-nacht echt tot leven. Rabat is de hoofdstad van Marokko en behoort dus tot de vier koningssteden van het land. De stad is te vinden in het noordwestelijke deel van het land en kijkt uit over de Atlantische Zee. Anders dan veel andere steden in Marokko is er in Rabat veel meer ruimte. Dit komt met name omdat het historische centrum minder groot is en de nieuwere delen ruimer zijn opgezet. Het historische centrum van Rabat is terug te vinden op de werelderfgoedlijst van de Unesco.
SCHIPHOL – RABAT
15 FEBRUARI 2014
We vertrekken thuis om 8.30 uur, het weer zit niet mee, het is maar 10 graden en het stormt zelfs; maar om 10.00 uur zijn we op Schiphol. Het is behoorlijk druk op de luchthaven. Het afgeven van de koffers verloopt soepel en dan door de paspoortcontrole en naar pier D49. Om 12:00 uur Nederlandse tijd stijgen we op, door de harde tegenwind van zo’n 200 km/per uur lijkt het wel alsof we met een katapult worden afgeschoten. Die zelfde harde tegenwind zorgt er ook voor dat we met een vertraging van 25 minuten om 16:00 uur Nederlandse tijd op de luchthaven van Casablanca landen. In Marokko is het een uur vroeger dan in Nederland. (Marokkaanse tijd 15:00 uur). We zijn benieuwd of er iemand staat met onze naam op een bord en natuurlijk de auto. We moeten ook nog even geld wisselen….de komende dagen zonder dirhams gaat niet lukken. Ja hoor er staat iemand en we wisselen 400 dollar, zo’n 300 euro.
Onze koffers zijn er inmiddels ook en om 15:45 uur rijden we in de huurauto met eigen chauffeur naar een tankstation om eerst te gaan tanken. Benzine/diesel is niet zo duur. 8,59 dirham per liter dus 380 dirham voor zo’n 43 liters, omgerekend zeg maar 38 euro. We vinden het wel raar dat we niet op de hoogte zijn gebracht dat we de diesel zelf moeten betalen en alle tolgelden. Maar goed we zijn op pad naar Rabat, zo’n 96 kilometers voor de boeg. Het weer is lekker met 19 graden en een zonnetje. Op weg naar Rabat zien we dat er veel gebouwd wordt in de omgeving van Casablanca. De komende dagen bezoeken we de Koningssteden van Marokko, een hernieuwde kennismaking met bepaalde plaatsen waar we zo’n 10 jaar geleden ook zijn geweest.
Om 17:30 uur arriveren we in Villa Manderine, een heel leuk boetiekhotel gelegen in een ‘oase van rust’. De voormalige villa is heel stijlvol ingericht en omgeven door de nodige hectares aan fruitbomen met vooral sinaasappels en natuurlijk mandarijnen. De sinaasappels, die nu nog aan de bomen hangen, worden gebruikt voor marmelade. Ze zijn te bitter om zo te consumeren. Voorheen was de villa een woonhuis, maar in 2001 verbouwd tot hotel. Een Franse familie, die dit landgoed al vier generaties bezit, heeft er iets heel moois van gemaakt. We gaan eerst even het hotel verkennen. De bar hebben we al snel ontdekt en het is heerlijk bijkomen van de reisdag. Straks heerlijk eten en op tijd naar bed voor de eerste excursiedag in Rabat.
Om 20:00 uur kunnen we in het restaurant terecht. Wat een luxe en wat een heerlijk eten onder het genot van een wijntje. John gaat voor de ravioli met een truffelsausje en voor kalfsfilet met een champignonsausje en ik doe me te goed aan een lekker kreeftensoepje en daarna een geroosterde tong. Ik krijg het niet op en het toetje laten we maar voor wat het is. Ondertussen heeft het geregend. Wij gaan naar onze kamer, het is half tien. We gaan hopelijk lekker slapen. Morgen om kwart voor zeven op……..
RABAT
16 FEBRUARI 2014
Vannacht heeft het flink geonweerd, ik heb er niets van gemerkt, maar John heeft niet zo goed geslapen en heeft dus meer van het onweer meegekregen. Om kwart voor zeven op. Een rustig ontbijtje, niet zoveel honger na gisteren…… Maar het smaakte goed met vers geperst sinaasappelsap (niet uit de boomgaarden van de villa).
Vandaag staat de hoofdstad Rabat, tevens de eerste van de vier koningssteden van Marokko die we gaan bezoeken op het programma. Om 9:00 uur staat onze chauffeur, Hassani genaamd al bij het hotel. Het is druilerig en bewolkt maar we gaan op pad. Het is rustig op de wegen vanwege zondag. In Marokko kennen ze ook een vijfdaagse werkweek. De hoofdstad Rabat, met zo’n een miljoen inwoners heeft zijn eigen karakter door de eeuwen heen behouden. Rabat ligt in de Gharb, de vruchtbaarste streek van Marokko, hier komen de bekende Marokkaanse sinaasappelen en mandarijnen vandaan. De vruchtbaarheid is te danken aan de ’tir’ een mergelachtige bodem, en de ‘hamri’ een rode licht kalkhoudende bodem. Rabat toont nog de sporen van haar lange geschiedenis in de vorm van kasba’s, stadsmuren en -poorten en Koranscholen. Vandaag gaan we het allemaal zelf ontdekken. Onze gids Mouchouf staat ons bij het mausoleum van Mohamed V op te wachten. Hij spreekt redelijk goed Engels, dat is alvast meegenomen.
Als eerste starten we bij het mausoleum van Mohamed V, de grootvader van de huidige koning. Na zijn dood werd pas begonnen met de bouw van het mausoleum. Het is een vierkant gebouw met groene dakpannen, zoals alle gebouwen in Marokko waar heiligen liggen begraven. Boven op het dak zijn gouden bollen te zien. Bij de ingang houdt de koninklijke garde te paard de wacht. Binnen in het mausoleum kom je ogen tekort. Het marmer is afkomstig uit Italië en de sarcofaag is gemaakt van wit Pakistaans onyx. De rode vlaggen symboliseren de provincies van Marokko. Inmiddels zijn ook prins Moulay Abdallah, de in 1983 overleden jongste zoon van koning Hassan II, als Hassan de II (de vader van de huidige koning), bijgezet in het mausoleum.
Tegenover het mausoleum staat de Hassan-toren. Op deze plaats werd in 1195 onder de hoede van Yacoub el-Mansour begonnen met de bouw van een moskee met minaret die het evenbeeld moest worden van de Koutoubia Moskee in Marrakech, die we tijdens onze vorige reis hebben gezien en over een aantal dagen nog eens. Na Yacoub’s dood werd de bouw van de moskee gestaakt en nimmer voltooid. Nu resteert er een onvoltooide minaret en een zuilengalerij van maar liefst 360 zuilenstompen. Dat alleen geeft al aan hoe groot het complex moest worden: 180 x 140 m, twaalf poorten. De minaret is vierkant van vorm en heeft een grondvlak van 16 x16 men een hoogte van 44 meter. De muren alleen zijn al 2,5 m dik. Eigenlijk had de toren een hoogte moeten hebben van 80 m (volgens de regels 5x de basis dus 5x 16m ). Op deze plek verrichtte de eerste koning van Marokko in 1956, Mohammed V, na de onafhankelijkheidsverklaring het koninklijke vrijdaggebed. Op zijn sterfbed gaf hij de wens aan om op deze plek begraven te worden, vandaar ook dat hier het mausoleum werd gebouwd. Hij overleed in 1999.
Gelukkig begint het een beetje op te klaren. Hierna bezoeken we het koninklijk paleis, ook wel Dar es-Salam genaamd. Het paleis met een moskee, de regeringsgebouwen en militaire kazernes zijn op een grote open plek gebouwd. Dar es-Salam is eigenlijk een stad in een stad. In tegenstelling tot andere koningshuizen wappert hier altijd de koninklijke vlag of de koning thuis is of niet. Voor het paleis dat wordt “bewaakt” door de koninklijke garde staan aan weerszijden twee grote fonteinen. Als het water daar stroomt is dat een teken dat de koning thuis is. We hebben pech vandaag, geen koning aanwezig. Dit gehele complex is helemaal ommuurd. De zgn. blacks (zwarten) mogen alleen in het koninklijk paleis werken, ze wonen ook binnen de muren van Dar es-Salam. Als ze gaan werken dragen ze speciale kleding. Een rood hoedje (fez), gele schoenen en een witte jurk (djellaba). Als je voor het paleis staat, zie je rechts het gebouw waar de regering zit, in het midden de toe-gangspoort tot het paleis van de koning en links de necropolis (waar Mohammed V werd begraven totdat het mausoleum klaar was) links daarvan zijn de koninklijke bibliotheken. Op zichzelf hebben ze het goed bedacht want de wacht wordt hier uitgevoerd door de koninklijke garde, het leger, de marechaussee en de politie. Dus alle onderdelen zijn vertegenwoordigd en houden elkaar in de gaten. Je mag niet te dicht bij komen…. Natuurlijk wil ik het uitproberen maar ik krijg van de gids duidelijk te verstaan dat dat niet de bedoeling is.
Van hieruit rijden we naar de kust, Rabat ligt aan de Atlantische oceaan. Aan zee liggen heel grote moslim-begraafplaatsen. Aan de kust ligt ook de Oudaia-kasba. De kasba (ommuurde nederzetting) is ook hier helemaal ommuurd met diverse toegangspoorten. De smalle straatjes in de kasba doen een beetje denken aan Andalusië en Griekenland. Witte huisjes en aan de onderkant fel blauw geschilderd. Al in de 10e eeuw stond hier een fort. De almohadensultan Yacoub el-Mansour voegde er hoge stadsmuren en poorten aan toe en vestigde hier zijn residentie. In de 17e en 18e eeuw werden er nog meer versterkingen aangebracht. Opvallend aan de kasba is de hoog gelegen toegangspoort, de poort heeft een dubbele passage om het aanvallers moeilijk te maken om de kasba binnen te vallen. Nu zijn er binnen de kasba een woonwijk, een Andalusische tuin en een museum. Het museum laten we voor wat het is.
Vanuit het terras hebben we een mooi uitzicht op het strand, de Atlantische oceaan en Salé, de zusterstad die tegenover Rabat ligt. Wij maken hier een “theestop”, bij een Moors cafeetje. Een klein glaasje zwarte thee met een handvol muntbladeren, heerlijk en vers gebakken amandelkoeken. Het is inmiddels 11:15 uur en een heerlijke temperatuur. Via de tuin en de heel smalle straatjes van de kasba lopen we weer naar onze auto. Vervolgens rijden we naar het strand om de kasba van een afstand te zien. Een mooi gezicht, het was echt een onneembare vesting.
In het oude centrum van Salé, de zusterstad van Rabat, bezoeken we vervolgens een oude Medressa ofwel Koranschool. Deze Koran-school, de Medressa Abou El Hassan, werd in 1341 gebouwd door sultan Abou Hassan. Het fijne stucwerk en de Moorse mozaïeken, die er Alhambra-achtig uitzien laten de invloeden van de Nari-dische kunst uit Granada zien. Erg mooi pleisterwerk, uitgesneden cederhout en mozaïektegels zijn een vast onderdeel van een Medressa als ook een fontein voor de rituele reiniging en een moskee. Bij het bidden in de moskee richt men zich in de richting van Mekka. Een muur in de moskee staat loodrecht op deze gebedsrichting, die qibla wordt genoemd. In deze muur (qibla) is een nis aangebracht, de mihrab, die de gebedsrichting aangeeft. Het is schitterend gerestaureerd en alle kamers waar de studenten verbleven tijdens hun studie zijn ook nog te zien. Als ze een grootte hebben van twee bij twee meter is het al veel. Hier kregen indertijd zo’n 60 studenten les om later eventueel imam te worden. Van uit het complex helemaal boven op het dak hebben we een mooi uitzicht op Rabat. De huizen, allemaal met grote schotelantennes, lijken wel tegen de heuvel te zijn geplakt en hebben nauwelijks ramen vanwege de warmte in de zomer.
Vervolgens bezoeken we, de verplichte nummers zoals we dat noemen, de wijk van de kunstenaars. Pottenbakkers, souvenirshops en smeedijzer en natuurlijk de tajines (stenen pot waar de Marokkanen in koken). Wij geloven het allemaal wel en de potten zijn trouwens toch te groot…. We hebben thuis al genoeg souvenirs gehamsterd in de afgelopen jaren. Het wordt nu toch onderhand wel tijd voor een lunch. Het is inmiddels al half twee en we hebben wel zin in iets. In een klein restaurantje lunchen we. John gaat voor een portie spaghetti bolognese en ik doe het rustig aan met een champignon omelet. Zoals overal wordt dit aangevuld met stokbrood. De invloed en aanwezigheid van de Fransen in het verleden, is naast het Frans wat nog veel wordt gesproken, nog steeds zichtbaar. Het smaakt best wel en rond half drie rijden we richting: de Medina. De Medina is eigenlijk een wirwar van straatjes waar allerlei spullen worden verkocht van kruiden, kleding, schoenen tot ambachtswerk en diverse eetstalletjes, waar de Marokkanen de laatste roddels uitwisselen. Het is nog niet zo toeristisch en je wordt niet zo snel aangeklampt om iets te kopen….. Dat zal straks in de plaatsen Fès en Marrakech wel anders zijn. Het is gewoon leuk om even de sfeer te proeven. Het zonnetje is inmiddels gaan schijnen maar zo aan de kust blijft het toch wel flink waaien.
Als laatste bezoeken we vandaag de Chellah van Rabat, vlakbij het mausoleum gelegen.
Chellah was eigenlijk de Romeinse stad Sala. Er zijn veel ruïnes en opgravingen uit de Oudheid en de Middeleeuwen aange-troffen. Het was op deze plek dat zich voor het eerst mensen vestigden aan de monding van de rivier de Bou Regreg. Ook hier wemelt het van de katten. Volgens onze gids zijn katten religieuze dieren want met honden (onreine dieren) kun je niet bidden tot Allah en met katten wel. Dit alles om de simpele reden dat de profeet Mohamed van katten hield en zelf een kat had die Muezza heette. Nou ze stikken van de vlooien en hebben allerlei ziektes zo te zien aan de vacht, die op verschillende plekken plaats heeft gemaakt voor wonden.
Maar wat eigenlijk het mooist is aan de Chellah zijn de vele ooievaars die hier hun nesten hebben gebouwd tussen de opgravingen. Overal zie je ooievaars op hun nesten zitten en staan of met grote takken vliegen en een geklepper van jewelste. Eind februari moeten hun jongen ter wereld komen. Een ooievaar komt altijd terug op zijn oude nest wat hij telkens verder bouwt. De nesten zijn daarom ook hele bouwwerken geworden. Ondertussen is het behoorlijk gaan waaien. Wij wandelen rustig terug naar de ingang, nemen afscheid van onze gids. Onze chauffeur Hassani brengt ons weer terug naar het hotel: Villa Manderine, waar we rond half vijf arriveren. Een prachtige dag, veel indrukken en heel veel gezien.
Na terugkomst drinken we wat in de bar en gaan eten. Het eten in het restaurant smaakt weer heerlijk…… Nou dat wordt morgen goed lopen om alle calorieën te verbranden. Om 21:50 uur eerst maar eens de koffers pakken en lekker gaan slapen. Morgen worden we om 8:30 uur opgehaald voor ons volgend Marokkaanse avontuur.
