Tashkent
RONDREIS OEZBEKISTAN
Tashkent is de hoofdstad en grootste stad van Oezbekistan. Het is een oude stad aan de Grote Zijderoute van China naar Europa. Ooit de op drie na grootste stad in de Sovjet-Unie, werd Tashkent na de verwoestende aardbeving van 1966 herbouwd in Sovjetstijl, en er is weinig over van het oude Centraal-Aziatische verleden. De stad heeft een mix van moderne nieuwe kantoorgebouwen, hotels, parken en afbrokkelende flatgebouwen in Sovjetstijl. De straten zijn over het algemeen schoon en er zijn niet al te veel kuilen in het stadscentrum. Verder weg is de infrastructuur niet zo goed.
Sinds het begin van het millennium is de Oezbeekse regering begonnen met een grootschalig wederopbouwprogramma in het centrum van de stad. Wegen, overheidsgebouwen en parken zijn allemaal gereconstrueerd (er zijn veel historische gebouwen en terreinen platgewalst). Voor de bezoeker ziet de nieuwe stad er zeer indrukwekkend uit met zijn brede lanen, parken en moderne gebouwen, hoewel veel van de buurtbewoners nog geen verbetering in hun woonwijken hebben gezien.
AMSTERDAM – FRANKFURT – TASHKENT
18 OKTOBER 2012
Om 4:00 uur staan we op, het voelt als midden in de nacht (is het ook!).
Buiten is het zwoel, 13.4 graden. Om 5:15 uur rijden we naar Schiphol waar we om 6:30 uur aankomen. We parkeren de auto op P3 en gaan met de Schiphol-bus naar de terminal. We gaan eenvoudig door alle controles en om 9:15 uur zitten we in de cityhopper op weg naar Frankfurt waar we om 10:15 uur landen. In Frankfurt moeten we opnieuw inchecken maar ook dat verloopt soepel. We vragen om twee stoelen naast elkaar bij een raampje…. Zelfs dat lukt nog ondanks het overvolle toestel. Om 11:50 uur zitten we in het vliegtuig. Met vijf kwartier vertraging vertrekken we naar Tashkent. Om 21:30 uur landen we op Tashkent waar het 3 uur later is. Ook hier gaan we ‘eenvoudig’ door alle controles heen. Onze handbagage wordt helemaal uitgepakt en bekeken. De koffers zijn er ook (altijd een fijn gevoel als je ze op band ziet komen). Onze chauffeur staat op ons in de aankomsthal te wachten met een grote plaat met onze naam erop. Dus alles perfect verlopen. De koffers gaan in de auto en we gaan op weg naar ons hotel, het Tashkent Palace. Hele brede straten, veel verlichting en niemand op de weg te bekennen.
Rond 22:45 uur komen we moe in het hotel aan. We checken in bij de receptie waar we al meteen oog in oog komen te staan met de strenge blik van de president. Een grote foto van hem hangt tegen de wand bij de receptie. We krijgen een registratiekaartje wat we goed moeten bewaren in ons paspoort. Op het kaartje staat de naam van het hotel en welke data je daar bent geweest. Op het eind van de reis zullen we alle registratiekaartjes van de verschillende hotels waar we verblijven bij de douanecontrole moeten inleveren. De controle is direct voelbaar.
We gaan nog even in de Pianobar iets drinken en een kleine snack eten voordat we naar bed gaan. Gelukkig kunnen we alles met de creditcard betalen want op de luchthaven was geen bank meer geopend en de bank in het hotel is ook gesloten. Morgenvroeg maar eerst geld gaan wisselen.
TASHKENT
19 OKTOBER 2012
Om 7:00 uur staan we op, we hebben redelijk geslapen. We gaan ontbijten. Het ontbijt wordt geserveerd in een grote zaal. Nauwelijks tafeltjes voor twee personen, maar grote ronde tafels waar je makkelijk met tienen aan kunt zitten. Ik denk dat vooral groepen in dit soort hotels komen. Het ontbijt is goed. De zon schijnt al, een mooi begin van onze vakantie.
In een klein donker vertrekje is de bank gevestigd in het hotel. Twee dames houden hier de “wacht”. We gaan eerst geld wisselen want in het hotel kunnen we wel met een creditcard uit de voeten maar als we vandaag de stad in gaan wordt dat een stuk moeilijker. De munteenheid in Oezbekistan is de sum. Je krijgt 1000 sums voor ca. € 0,48. We gaan 100 euro wisselen en we krijgen me toch een stapel sums, die passen niet eens in onze portemonnee. Gelukkig hebben we een kluisje op de kamer.
Om 9:10 uur komt onze gids, Galliya, een echte Russische, zo’n 45-50 jaar oud, ons al ophalen voor een eerste kennismaking met Tashkent. Tashkent is de hoofdstad van Oezbekistan en heeft ongeveer 2,5 miljoen inwoners waarvan 40% Oezbeken en 40% Russen. Het is een moderne stad met brede straten en veel groen. De naam Tashkent, die in het Oezbeeks ‘stenen dorp’ betekent, dook voor het eerst op in de 11e eeuw. De stad was een van de centra voor handel en kunstnijverheid op de karavaanroutes tussen het Verre Oosten en Europa. In de 14e eeuw werd Tashkent veroverd door Timur. Door de eeuwen heen kwam de stad telkens in andere handen terecht. Totdat in 1917 er een Sovjet heerschappij werd gevestigd. Tashkent werd de hoofdstad van de autonome Socialistische Sovjet Republiek Türkestan. Toen deze in 1924 werd gesplitst werd eerst Samarkand de hoofdstad van de Uzbekistan SSR, maar in 1930 werd de hoofdstad weer verplaatst naar Tashkent.
Als eerste lopen we naar het Onafhankelijkheidsplein. Oezbekistan is vanaf 1991 onafhankelijk. De ooievaars bovenop het monument symboliseren de vruchtbaarheid of wel het nieuwe leven. Voorheen heette dit plein het Lenin-plein. Bij het plein staan de nodige overheidsgebouwen zoals diverse ministeries en het parlementsgebouw. Overal zie je bewaking en politie. De overheidsgebouwen en het monument liggen naast een heel groot park. In dit park achter het onafhankelijkheidsmonument staat een standbeeld van Moeder met kind met de wereldbol waar alleen Oezbekistan opstaat. In hetzelfde park is ook het Graf van de Onbekende Soldaat. Bij de eeuwige vlam staat een beeld van de moeder wachtend op haar kind. In de bijgebouwen hangen tableaus met de namen van de 400.000 Oezbeekse soldaten die sneuvelden tijdens WO II. Het is heel indrukwekkend om al die namen te zien.
We lopen via het park naar het metrostation. Hier mogen geen foto’s worden gemaakt. Maar net zoals de metrostations in Moskou, zijn ze prachtig. Veel mozaïekwerk, prachtige lampen en schoon. Geen prulletje te bekennen.
Met de metro gaan we naar het westen van de oude stad voor een bezoek aan de Chorzu Bazaar. Een grote blauwe koepel overdekt het centrale deel van de bazaar. Daaromheen zijn andere marktgebouwen en zijn er in de buitenlucht en onder overkappingen een grote hoeveelheid stalletjes en straatverkoop. De bazaar is onderverdeeld naar soorten producten, noten, fruit, groenten, eieren, salades, kruiden etc. Bazaar betekent letterlijk in het Turks: ik heb, ik bied aan (baz) en ik heb nodig (zar). Het valt al direct op dat de mensen heel vriendelijk zijn. Als je vraagt of je een foto mag maken, komt er al meteen een lach op hun gezicht en laten ze hun gouden tanden zien. Ze gaan zelfs een beetje poseren wat natuurlijk voor ons weer jammer is. Een spontane foto wordt zo vrijwel onmogelijk. Bijna overal zie je handelswaar in oude kinderwagens liggen. Of het nu het nationale ronde Oezbeekse brood is, of vlees of groente. Natuurlijk makkelijk voor het vervoer. Maar jonge moeders zie je met hun baby’s of jonge kinderen in hun armen lopen.
Op de bazaar is ook een apart gedeelte wat als ‘restaurant’ is ingericht. Hier kunnen we kennis maken met de Oezbeekse keuken.
Plov, het standaardgerecht in Oezbekistan, bestaat uit rijst met schapen- of rundsvlees, uien, gele wortels en rozijnen, gebakken in schapenvet. Laghman is een noedelsoep waarvan de samenstelling nogal kan verschillen maar er zit altijd schapenvlees en groente in. Dan heb je nog Shurpa, een vettige soep met een homp vlees en groenten. Erg populair in Oebekistan zijn sjaslieks bestaande uit schapenvlees of kip.
Oh ja en dan zien we ook nog een dikke soort worst met allemaal vetklompen eraan. Dit is vlees met uien in darmen gestopt, drijvend in het vet. Zo op het eerste gezicht is de Oezbeekse keuken niet echt aan ons besteed met al die hompen vet. Aan het gemiddelde ‘formaat’ van de Oezbeekse vrouw te zien gaat er dat vette eten goed in.
Het is inmiddels 10:30 uur en we verlaten de Chorzu Bazaar en gaan met een taxi naar het Khast Iman-plein. Dit is echt een religieus plein. Op het plein staat de Barokhon Medressa en jawel we zien de eerste blauwe koepeltjes. Ze zijn nog mooier in de zon als dat ik had gedacht.
De Barakhon Medressa is een islamitische hogeschool uit de 16e eeuw; waar nu de Centraal-Aziatische Religieuze Raad is gevestigd. Daarvan is de Grote Mufti de voorzitter en hij is ook de religieuze leider van de islamieten in Oezbekistan. Als je door de hoge toegangspoort gaat kom je in een soort binnenplaats waar allerlei handicraft-winkeltjes zijn gevestigd. Tegenover de Medressa staat de Tella Sjeik Moskee. Hier wordt de oudste koran ter wereld bewaard, de Osman Koran die dateert uit 655. De Koran werd door Timur uit Istanbul naar Oezbekistan gebracht. Aan hetzelfde plein, achter de Tella Sjeik Moskee staat nog een moskee met de naam: Hazrati Imon Jome Masjidi Moskee (wat een mond vol). Symmetrie is heel belangrijk in de islamitische bouwkunst, daar voldoet ook deze moskee voor 100% aan. De minaretten zijn 50m hoog en het is de grootste moskee in Tashkent. Kosten nog moeite zijn gespaard om hier een pronkstuk van te maken: Sandelhouten zuilen uit India, groen marmer uit Turkije en blauwe tegels uit Iran moeten dit bastion van de islam extra aanzien geven. Als we het plein oversteken passeren we een mausoleum van een imam uit de 16e eeuw. Blijkbaar een belangrijke imam want er komen zelfs pelgrims naar deze plek. Ze hebben hier allemaal van die lange namen, deze imam heette: Abu Bakr Mohammed Kaffal Shashi en was een islamitische geleerde. De groep pelgrims komt uit de Fergana-vallei volgens onze gids. Ze kan dit zien aan het soort hoofddeksel wat ze dragen. De Oezbeken dragen bijna allemaal een tubeteika. Het woord tubeteika is afgeleid van het Tataarse woord tubete, dat ‘boven’ betekent. In Oezbekistan wordt de tubeteika duppi of kalpoq genoemd. De mannelijke variant is vaak van verstevigd katoen, zwart satijn of van fluweel gemaakt. De vrouwelijke variant is van katoen, zijde, brokaat, of fluweel, niet zelden met goud borduurwerk. Er zijn verschillende tubeteika’s voor jongere en oudere mannen, vrouwen of kinderen. Elke streek heeft zijn eigen patroon op de tubeteika. Het zijn in ieder geval leuke hoedjes, die moet ik zeker een kopen voor mijn hoedjesverzameling!
We nemen afscheid van Galliya en zoeken een plekje in het afgeladen volle restaurant en het is toch al half vier! Er is geen Engelse menukaart te bekennen maar de ober maakt met handen en voeten duidelijk dat hij voor ons wel iets lekkers in petto wat altijd in de smaak valt. Twintig minuten later zitten we allebei, met een sjasliek van zo’n 35 cm lang vol met stukken kip, frietjes en natuurlijk het Oezbeekse ronde brood op ons bord, te smullen.
Na onze lunch besluiten we om nog terug te gaan naar het Onafhankelijkheidsplein om op ons gemak nog eens alles te bekijken, vooral bij het monument van de Onbekende Soldaat. Via het park ‘proberen’ we terug te lopen naar ons hotel. Maar al die straten en communistische gebouwen lijken op elkaar… dus we zijn de weg kwijt. Gelukkig hebben we een kaartje van ons hotel bij en na een paar keer vragen zitten we weer in de goede richting en hebben we weer herkenningspunten. Vlakbij ons hotel is een terrasje waar we neerstrijken en waar we tot laat blijven zitten. In het hotel pakken we ’s avonds nog een snack want veel honger hebben we niet.
