Izaäk Kathedraal

STEDENTRIP SINT PETERSBURG

De Izaäkkathedraal in Sint Petersburg is één van de grootste kathedralen ter wereld. De kathedraal aan het indrukwekkende Izaäkplein dateert uit 1858 en is sinds de Sovjettijd formeel een museum. Het interieur heeft dan ook alles weg van een prachtig kunstmuseum, met tal van 19e-eeuwse schilderijen en kunstwerken. De kathedraal kenmerkt zich van buiten met de enorme koepel en de imposante zuilengalerij aan de voorkant.

SINT PETERSBURG

8 JULI 2016

Vandaag onze laatste excursiedag in Sint-Petersburg. We hebben heerlijk geslapen en als ik mijn ochtendpeuk ga roken komt de regen weer met bakken uit de lucht. Het is toch ongelooflijk dat we hier vijf dagen zijn en al vijf dagen zware regen hebben. Na het ontbijt vertrekken we om 10:00 uur met Michael en onze chauffeur Vladimir naar de Izaäk-kathedraal. Omdat die pas om 10:30 uur is geopend lopen we eerst nog even naar het bronzen ruiterstandbeeld in een park gelegen voor de Izaäk-kathedraal en aan de Neva. Het standbeeld werd door Catherina II ter ere aan Peter de Grote gemaakt. De inscriptie in de 1625 ton zware brok graniet luidt dan ook: ” aan Peter I van Catherina II” in het Russisch en in het Latijn. Het beeld geeft geen getrouw beeld van de werkelijkheid omdat Peter als een Romein op het paard zit getuige de lauwerkrans op zijn hoofd, er geen zadel op de rug van het paard ligt en geen stijgbeugels heeft. Op die wijze bereden de Romeinen paarden.

Via het park lopen we naar de Izaäk-kathedraal. Zoals zo vaak is een kerk de afgelopen dagen onze schuilplaats geweest; ook nu. De naamdag van de heilige Sint Izaäk van Dalmatië valt op dezelfde datum als de geboortedag van Peter de Grote: 30 mei (volgens de oude kalender). Daarom liet de tsaar in 1707 een houten kerk bouwen ter ere van deze Izaäk, die in die tijd een onbeduidende heilige was. Enkele jaren later trouwde hij in deze kerk met Catharina. In 1735 werd de kerk door brand verwoest. Er werden diverse pogingen ondernomen om een nieuwe kerk te bouwen, maar pas in 1818 werd aan architect Auguste de Montferrand opdracht gegeven voor de bouw van de huidige kathedraal. De bouw duurde veertig jaar. De bouw van de kolos op zich al was een hele prestatie. Er waren in totaal 24.000 boomstammen nodig voor de grondfunderingen. De bodem was er namelijk heel moerassig. Heel uitzonderlijk was dat eerst de granieten pilaren werden geplaatst. Het gebouw zelf weegt 300.000 ton en biedt plaats aan 14.000 mensen. Het interieur van de kathedraal beslaat maar liefst vier km2. De binnenmuren zijn versierd met veertien kleuren marmer, halfedelstenen en mineralen. Officieel is de kerk nog altijd een museum, met talloze 19de -eeuwse kunstvoorwerpen. Na de communistische machtsovername werd deze kathedraal niet meer gebruikt voor religieuze erediensten; het werd een ‘Museum van het Atheïsme’. Tegenwoordig worden er wel weer kerkdiensten gehouden, zij het alleen op hoogtijdagen. Voor het vergulden van de koepel werd meer dan honderd kilo goud gebruikt. Tijdens de belegering van Leningrad werd de koepel zwart geverfd om te voorkomen dat het een gemakkelijk te herkennen doelwit zou zijn. Toch werd de kerk wel beschadigd door Duitse beschietingen.
Van een afstand zou je denken dat de wanden en koepels zijn beschilderd. Maar niets is minder waar. Het zijn allemaal mozaïeken die op zo’n kunstige wijze zijn gemaakt. De verschillende kleuren werd gemaakt door bij glas oxydanten toe te voegen zoals kobalt of koper. De gouden mozaïeken werden gemaakt door tussen twee stukjes glas bladgoud aan te brengen voor extra schittering en bescherming. Hierdoor kon men de vochtigheid onder controle krijgen wat met schilderingen niet was gelukt. Ook werd er om de mozaïeken te lijmen op de achtergrond bijenwas gebruikt wat door de temperatuur (warmte) en vochtigheid in de kerk na een bepaalde tijd een honingzoete lucht gaf wat het paradijs voorstelde. De figuren in de koepel zijn de 12 apostelen en in de vier nissen om de hoofdkoepel de vier evangelisten. In de koepel hangt een zilveren duif, die de Heilige Geest symboliseert. De zuilen bij de iconostase zijn gemaakt van malachiet en lapis lazuli en bestaan ook helemaal uit mozaïeken. Het glas-in-loodraam is heel uitzonderlijk want die zie je nooit in orthodoxe kerken. Bij de iconostase zie je links de maagd Maria met rechts van haar Peter de Grote. Rechts van de deur zie je Jezus, de Heiige Izaäk, waar de kerk aan was opgedragen, en rechts van hem St. Nicolaas. De architect van de kerk werd hier niet begraven hoewel hij dat graag wilde omdat hij katholiek was en dat ging niet samen in een orthodoxe kerk.

Hierna rijden we naar de Piskariovskoye Memorial Cemetery dat een stukje buiten Sint-Petersburg ligt. Het is misschien maar tien kilometer maar we rijden er bijna drie kwartier over. De ontnuchterende Piskariovskoye begraafplaats is een aangrijpende herinnering van de omvang van de tragedie die de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog en (de 900 dagen beleg van Leningrad) heeft meegemaakt. Voor meer dan 2,5 jaar hebben de nazi’s Leningrad belegerd gehouden. Iedere verplaatsing van mensen, voedsel of bewapening werd voorkomen. Maar ondanks de verschrikkingen gaven de bewoners van Leningrad zich niet over. In Sint-Petersburg is men nog steeds trots op het feit dat tijdens de bijna 300 jaar geschiedenis van de stad vijandelijke strijdkrachten nooit zijn binnengedrongen.
Honderdduizenden mensen stierven in de stad (meestal van de kou en honger) tijdens het beleg. Ongeveer een half miljoen van hen, met inbegrip van 420.000 burgers, liggen begraven op de begraafplaats van 186 massagraven. De lichtjes opgeheven massagraven worden gemarkeerd door jaartallen en een lange weg leidt je naar een monument met een standbeeld van het ‘Moederland’, afgebeeld als een rouwende vrouw. Veel van Sint-Petersburgs families komen naar het kerkhof (twee keer per jaar) om bloemen en hulde te brengen aan verdedigers van de stad, misschien wel aan leden van hun eigen familie, die overleden tijdens de belegering, die de Russen Blokada noemen. Vier keer per jaar op 27 januari, 8 mei, 22 juni en 8 september vindt er een officiële ceremonie plaats bij het monument ‘moederland’ met het leggen van bloemen en kransen. Ook worden er geregeld bloemen neergelegd door de Duitse oorlogsgravenstichting.
Er is een eeuwige vlam, waar iedereen stopt en een minuut in stilte rouwt voor al diegenen die zijn overleden tijdens het beleg en twee paviljoens, bij de ingang, huisvesten een tentoonstelling van foto’s en documenten van het beleg. Tijdens de zomer gooien de Russen munten in de kleine vijvers bij de begraafplaats, die gericht zijn op het onderhoud van deze plek.
De sterren op de grafplaten waren van de militairen en de hamer en sikkels waren van de burgers. De massagraven van de militairen met de burgerslachtoffers worden gescheiden door een brede laan. De meeste graven dateren van 1942 omdat de stad toen volledig werd omsingeld door de Duitsers. Eind 1943-1944 doorbraken de Russen de omsingeling, de zgn. corridor, waardoor op het ijs van de Neva gedeeltelijke aanvoer kon plaats vinden van voedsel en medicijnen over anderhalve meter dik ijs. De brede toegangslaan naar het standbeeld Moederland is vol geplant met alleen rode rozen die de liefde symboliseren. De sobere klassieke muziek die op het hele complex klinkt versterkt de sombere sfeer. We bezoeken nog de kleine tentoonstellingsruimte die toch heel indringend in beeld laat zien wat er zich heeft afgespeeld. 

Hierna rijden we weer terug naar Sint-Petersburg en doen er ruim een uur over vanwege de vele files. Het weekend nadert en de meeste Russen gaan dan naar hun buitenhuis de zgn. datsja. We zijn rond half drie weer in ons hotel en nemen afscheid van Vladimir en onze gids Michael. We drinken in het hotel een kopje thee en gaan dan de Nevski Prospekt weer op om inkopen te doen. In het enorme winkelcentrum tegenover ons hotel scoren we mooie matroeska’s en in een ander winkeltje mooie met de hand beschilderde eieren. Het is nagenoeg droog en alles ziet er vriendelijker uit. De laatste avond eten we in het restaurant Asia in het hotel en zien weer buiten mensen met paraplu’s open lopen…..het inmiddels typische Sint-Peterburgse weer. Een betere naam voor deze stad zou zijn Sint-Regensburg.

SINT PETERSBURG – SCHIPHOL

9 JULI 2016

Vandaag staan we wat later op. Er staan geen excursies meer op het programma wel onze koffers pakken. Als ik mijn ochtendpeukje buiten aan de ingang van het hotel ga roken zie ik een zonnetje en blauwe wolken. Hoe is het mogelijk? Na het verlate ontbijt pakken we de koffers in en checken we uit. We hebben nog een paar uur de tijd voordat we naar de luchthaven worden gebracht. We besluiten om tegenover ons hotel op een bankje in het Poesjkinparkje zitten. Heerlijk frisse lucht in tegenstelling tot de benauwde lucht in het hotel. Maar na een tijdje vallen hier toch ook de eerste druppels. Aan het park liggen verschillende musea met in het midden van het park een groot beeld van de dichter Poesjkin. Op het opgebouwde podium in het park is een jeugdorkest aan het oefenen voor een concert wat ze later zullen gaan geven. Het is ondanks de regen, de veelvoud van vliegende duiven boven ons hoofd, heerlijk om met de muziek van Tsjaikovski op de achtergrond, horden toeristen te ‘bekijken’ die in het park komen om foto’s te maken bij het standbeeld van Poesjkin. Ondertussen bestuderen we de technieken die Peter de Grote en Catherina in spé gebruiken om de toeristen te verleiden om met hun tegen betaling van 200 roebel op de foto te gaan. Een man verkleed als Peter de Grote richt zich op de vrouwen met allerlei verleidingstechnieken terwijl een vrouw verkleed als Catherina haar charmes gebruikt om de mannen met haar op de foto te krijgen. Het is heel amusant om dat van een afstandje te bekijken en verbazingwekkend hoe vaak het beiden lukt om geld bij de toeristen los te peuteren.
Om 12:45 uur als we teruglopen naar het hotel staat Vladimir, onze chauffeur van de afgelopen dagen, al ons op te wachten. Och, wat maakt het uit om nu naar de luchthaven te rijden of hier nog drie kwartier rond te hangen. Na een rit van ruim drie kwartier zijn we om 13:35 uur op de Pulokov luchthaven. We gaan door alle controles en dan wordt het een kwestie van onze tijd uitzitten tot dat we kunnen boarden. Om 17:00 uur kunnen we aan boord en precies volgens schema verlaten we om 17:30 uur de Pulkovo luchthaven in Sint-Petersburg. Het toestel zit helemaal vol. Om 19:00 uur landen we op Schiphol, zo’n 10 minuten voor op schema. De koffers zijn er heel snel en om 20:00 uur rijden we vanaf de parkeerplaats weer naar huis. Warempel de zon schijnt….wat een welkom!