Syracuse
RONDREIS SICILIË
Syracuse heeft een lange en fascinerende geschiedenis die weerspiegeld wordt in de vele monumenten en architecturale pareltjes. De stad is vooral bekend voor haar Griekse geschiedenis, cultuur en gebouwen en als geboorteplaats van de wiskundige en ingenieur Archimedes. Tijdens de antieke tijden, was dit één van de machtigste steden van de Mediterraanse wereld. Vandaag de dag is het een UNESCO World Heritage site en een populaire culturele bestemming. De naam Syracuse is afgeleid van Syraka, de naam die de Siculi aan deze stad gaven. Het betekende ‘overvloedigheid aan water’, aangezien dit gebied lang geleden meer een moeras was. Bij de Grieken stond de stad ook wel bekend als Pentapoli, aangezien ze de stad hadden verdeeld in vijf verschillende wijken. De macht van het toenmalige Syracuse reikte ver; het was net als Athene, Rome en Carthago een stad om rekening mee te houden.
De eerste beginselen van de stad die we nu kennen als Syracuse, werden in 734 voor Christus gevormd. Na de eerste Griekse bloeiperiode volgde verovering op verovering. De stad viel achtereenvolgens in handen van de Romeinen, de Arabieren, de Byzantijnen, de Noormannen en de Fransen.
CATANIA – SYRACUSE
6 MEI 2023
Vandaag staan we wat later op. Om 9:00 uur ontbijten we op het dakterras met uitzicht op de Etna. De zon staat al aan de hemel. Na het ontbijt gaan we de koffers pakken want vandaag checken we uit bij het Una Palaca Hotel in Catania. Onze koffers kunnen we in opslag laten in het hotel. We worden in de middag om 13:00 uur pas opgehaald door onze chauffeur Graziano dus lopen we nog even over de grote markt. Deze markt heet nog steeds de maandagse markt omdat hij vroeger enkel op de maandag werd gehouden. Nu is het een dagelijkse markt voor kleding, groente, fruit, vis en noem het maar op, het is er te koop. Een drukte van jewelste. We lopen nog een stukje de via Etnea af en drinken op het Piazza da Universitaria een kopje koffie/thee en lopen terug naar het hotel. We moeten even wachten maar daar is dan Graziano, een ietwat stugge weinig sympathieke chauffeur.
We vertrekken naar Syracuse (Unesco-site), onze thuisbasis voor de komende 2 nachten op Sicilië. Eigenlijk gaan we naar de Plemmirio, het prachtige beschermde natuurgebied voor het eiland Ortigia wat het historische centrum is van Syracuse. We komen rond 15:00 uur aan bij het Hotel Minareto, ons hotel voor de komende dagen. Het is een prachtig resort gelegen in het natuurgebied. In het midden van het resort staat een minaret waar het resort zijn naam aan heeft gegeven. Er zou hier ooit een moskee hebben gestaan. Met een golfkarretje worden we rond gereden om het hele resort te bekijken en worden we bij onze kamer afgezet. We hebben een mooie kamer met uitzicht op zee en het oude centrum Ortigia van Syracuse. Onze kamer ligt helemaal aan het eind van het resort bij de rode vuurtoren. Prachtig aangelegde tuinen, we komen ogen tekort.
Na een prachtige zonsondergang gaan we dineren in het restaurant. Heerlijk gegeten maar veel te weinig voor teveel geld. Morgen op naar Syracuse en Ortigia.
SYRACUSE
7 MEI 2023
Om 7:00 uur gaat de wekker af. En na een vroeg, heerlijk ontbijt, worden we om 9:00 uur opgehaald door onze gids Elisa en chauffeur Gianmarco. Elisa, een erg vriendelijke vrouw, zo rond de 35 jaar beschikt over veel kennis die ze op een plezierige manier met ons deelt.
We starten de dag met een bezoek aan Archeologisch Park Neopolis. De eerste zondag van de maand zijn de entreekaartjes altijd gratis. Dit zorgt er ook voor dat veel Sicilianen van deze gelegenheid gebruik maken. Dus het is behoorlijk druk. Het Archeologisch Park Neopolis is met voorsprong de belangrijkste bezienswaardigheid in Syracuse en is een must-do voor iedereen met ook maar de kleinste interesse in geschiedenis. We lopen meteen langs de resten van het grote Altaar van Hiëro II wat ontstond tijdens het lange bewind van Hiëro II van Syracuse, die regeerde van ca. 270-215 voor Chr; althans de fundamenten die er nog van over zijn. De tiran Hiëro liet het bouwen als eerbetoon aan Zeus. De afmetingen geven aan dat het een kolossaal bouwwerk was. Het geheel was 198 meter (een stadium) breed, en bijna 23 meter diep. Waarschijnlijk vonden op dit altaar offers plaats waar 400 runderen tegelijkertijd werden geofferd aan de god Zeus.
Vervolgens bezoeken we de diepe steengroeve waaruit gesteente (kalksteen) voor de stad gehaald werd. Latomia betekent in het Grieks steenhakken. Rond de vijfde eeuw v. Chr. werden de latomies echte gevangenissen waar vele slaven (zo’n 7.000) werkten en gevangen zaten in de catacomben, waarmee deze plek bezaaid is. Deze gevangenen waren overlevenden (slaven) van de oorlog tussen Syracuse en Athene in 413 BC. Nu lijkt het de hof van Eden met alle fruitbomen maar vele slaven vonden hier de dood. Ze werden hier onder erbarmelijke omstandigheden opgesloten en kregen volgens de Griekse geschiedschrijver Thucydides één kop water en een kleine portie graan per persoon per dag. Velen haalden niet eens de leeftijd van 28 jaar. Er staat nog een pilaar die je een goed beeld geeft van de hoogte van deze groeve waar het dak van is ingestort door de vele aardbevingen De kalksteengrotten hebben prachtige kleuren roze, groen en soms blauw. Later vonden ze ook salpeter in de grotten. Het is erg indrukwekkend.
Vervolgens lopen we naar de beroemdste grot namelijk naar die van het oor van Dionysios (Orecchio di Dionisio in het Italiaans), een absolute must. Dit is namelijk dé beroemdste grot! De 23 meter hoge grot is uitgehouwen uit de rotsen en heeft een gewelfd plafond met een centrale opening die lijkt op een oor. Het heeft haar naam te danken aan de Griekse tiran Dionysios I van Syracuse, die hier in de 5e eeuw v.Chr. regeerde. Volgens de legende zou hij de grot hebben gebruikt om de gesprekken van zijn gevangenen af te luisteren, omdat de geluiden versterkt worden en weergalmen door de grot. De akoestiek is namelijk voortreffelijk.
Onze volgende stop is het Griekse theater. Dit theater uit de 5de eeuw v.Chr. is een van de belangrijkste uit de oudheid bewaard gebleven theaters ter wereld. Het kon plaats bieden aan 16.000 personen. Van het Grieks theater is nog maar een gedeelte intact ondanks de uitbreidingen van Hiero II omdat Karel V een groot deel van de stenen weg haalde om rond Ortigia een stadsmuur te bouwen. In die tijd lag het theater meteen aan zee. Teleurstellend is dat momenteel het opera- en festivalseizoen (mei – september) is gestart en de stenen zitplaatsen zijn bedekt met houten banken voor de toeschouwers en andere opbouwwerkzaamheden plaats vinden. Erg jammer! Om het theater heen zijn diverse grotten uitgehakt met nissen waarin waarschijnlijk votiefschilderingen of plaquettes te zien waren. Een rechthoekig bassin (de Grotta del Muselon) was ook uit de rotsen uitgehouwen en bevat een rechthoekig bassin waarin het aquaduct in uitkwam.
Na een korte koffiepauze, het is inmiddels al 12:45 uur, lopen we naar het Romeinse amfitheater. In de beginjaren van de Romeinse keizertijd werd dit theater gebouwd. In het ondergrondse deel van het theater werden de decors bewaard. Onder de stenen zitplaatsen liepen gangen waardoor de gladiatoren en wilde dieren de arena betraden.
We verlaten Neopolis en rijden naar Ortigia. Het centrum van Syracuse is verdeeld in twee delen: het eiland Ortigia en het vasteland van Syracuse. Ortigia is een klein eiland dat via een brug met het vasteland is verbonden en staat bekend om zijn smalle straatjes, barokke gebouwen en pittoreske pleinen. Het eiland heeft een lange geschiedenis en was ooit de thuisbasis van de Griekse en Romeinse nederzettingen.
We starten met een bezoek aan de Tempio di Apollo wat één van de belangrijkste historische plaats op het eiland van Ortigia is, dat het hart van de oude stad Syracuse vormt. Hij werd waarschijnlijk gebouwd in de 6de eeuw voor Christus en is daarmee de oudste Dorische tempel in Sicilië. De tempel onderging verschillende transformaties door de jaren heen. Zo is het een Byzantijnse kerk geweest, maar ook een islamitische moskee, een Normandische kerk, Spaanse kazernes en privéwoningen. De ruïnes van de tempel werden herontdekt in 1890 en werden toen uitgegraven. De inscriptie die nu nog te vinden is verwijst naar de Grieken.
Via smalle straatjes met zogenaamde schaamte-muren wandelen we naar de fontein van Artemis. Deze schaamte-muren waren hoeken van straten waar de Romeinen hun criminelen tegen executeerden als voorbeeld voor de bevolking. Je kunt ze herkennen aan de romeinse pilaren op de hoeken van gebouwen. De fontein van Artemis is een prachtige art nouveau monument gelegen in het hart van het historische centrum. De fontein heeft een standbeeld van de Griekse godin Artemis, ook wel bekend als Diana in de Romeinse mythologie, met een boog vast en omringd door vier engeltjes. Het water stroomt vanaf de bovenkant van het beeld in een groot bassin eronder, dat wordt ondersteund door vier dolfijnen.
We lopen verder naar het hoofdplein van Syracuse namelijk het Piazza Duomo waar we gaan lunchen. Dat mag onderhand wel want het is bijna twee uur in de middag.
Piazza Duomo is het belangrijkste plein van het historische centrum. Een plein in barokstijl waar je verschillende belangrijke bezienswaardigheden kan vinden. Zo heb je niet alleen zicht op het gemeentehuis, de prominente kathedraal van Syracuse, maar ook het aartsbisschoppelijk paleis en het barokke Palazzo Beneventano del Bosco. Dit laatst genoemde Palazzo is nog steeds in het bezit van een familie. Vanwege de hoge kosten m.b.t. het onderhoud probeert men ook andere inkosten te regenereren zoals het openen van restaurants en wijngaarden. De kleur groen is dé kleur van Syracuse, vandaar ook de groene vaandels bij het gemeentehuis.
De Cattedrale di Syracuse ligt in het hart van Ortigia. Het ontstaan van een tempel op deze plek valt niet te dateren. Wel dat de Grieken hier in de 5de eeuw v.Chr. een tempel voor Athena bouwden. In de 7de eeuw werd er voor het eerst een kathedraal gebouwd. Die werd omgebouwd tot moskee in 878, en weer terug naar een kerk in 1085. Een aantal elementen van Normandische oorsprong zijn gebleven, hoewel de kathedraal grotendeels in Siciliaanse barokstijl heropgebouwd werd, na de aardbeving in 1693. Dit gebeurde tussen 1725 en 1753. In de kathedraal vind je een aantal relikwieën van Santa Lucia, de patroonheilige van de stad die jaarlijks op 13 december wordt herdacht met allerlei culturele festiviteiten.
Op de hoek van het plein staat de kerk die opgedragen is aan de heilige Lucia. In deze kerk hing het schilderij “De begrafenis van de heilige Lucia” van de wereldberoemde Italiaanse schilder Caravaggio, maar het schilderij is een paar jaar geleden hier weggehaald.
We lopen verder naar de Fonte Aretusa. Een bijzondere zoetwaterbron die maar enkele meters verwijderd van zee ligt. Het bijzondere is, in deze bron stroomt zoet water! Dat er een zoetwaterbron op zo’n kleine afstand van het zoute zeewater ligt is al bijzonder op zich. Daarbij is het extra bijzonder dat het bronwater helemaal vanaf de bergen, in een stroom die onder de zee door loopt en uiteindelijk terechtkomt in Ortigia. Hier groeit ook nog papyrus als ook op andere plaatsen in Syracuse. Hier wordt ook nog op de Egyptische wijze papier van gemaakt.
Als laatste lopen we naar het Castello Maniace, een indrukwekkend kasteel en citadel die Syracuse bewaakt vanop het uiterste punt van Ortigia. Het werd gebouwd tussen 1232 en 1240 onder bevel van keizer Frederick II. Het werd genoemd naar de Byzantijnse generaal George Maniakes. Hij belegerde de stad en nam haar over in 1038. Koning Peter III van Aragon woonde hier met zijn familie in 1288, en van 1305 tot 1536 werd het kasteel bewoond door verschillende Siciliaanse koninginnen. In de 15de eeuw deed het kasteel dienst als gevangenis. In de 16de eeuw werd het opgenomen in de verdedigings-structuur van de stad. We kunnen het helaas niet bezoeken omdat het modehuis Fendi zijn nieuwe collectie zal presenteren in dit kasteel de komende week.
Het is inmiddels half vijf. Een mooie indrukwekkende dag met veel bezienswaardigheden. Onze chauffeur brengt ons terug naar ons hotel Minareto. Morgen vervolgen we onze rondreis door Sicilië met een bezoek aan Noto, Modica en Ragusa.