Alpujarras - Trevelez
RONDREIS ANDALUSIË
De Alpujarras is een 70 km lange vallei gelegen aan de voet van de Sierra Nevada. Haar naam stamt af van het Arabische woord al-bugscharra, dat zoveel betekent als ‘grasland of weideland’. Je vindt de Alpujarras terug tussen Granada en Almeria en het kent een schilderachtig landschap dat is voorzien van berberachtige witte dorpen die onderling verbonden zijn door vele paden en wandelroutes.
Eén van deze witte dorpjes is Trevelez. Het dorp Trevélez beweert op haar beurt, vanwege haar ligging op 1476 meter boven de zeespiegel, het hoogste stadje van Spanje te zijn. Het wordt beschouwd als de beste producent in de Alpujarras van DOP Jamón Serrano en je komt hier dan ook volop ham- en souvenirwinkels tegen tijdens je verkenning door de dorpsstraten.
GRANADA – ALPUJARRAS – TREVELEZ – TABERNAS – CABO DE GATA
21 MAART 2018
Een strak blauwe lucht, zonnetje en tegen het vriespunt; dat wil zeggen we vertrekken uit Granada. De afgelopen dagen hebben we herhaaldelijk meegemaakt dat wanneer we vertrekken uit een stad dat diezelfde dag er een zonnetje schijnt terwijl wij er alleen maar regen hebben gehad. We checken uit en vertrekken om 9:30 uur richting de Alpujarras. De Alpujarras bestaan uit een reeks bergdalen aan de zuidkant van de Sierra Nevada, een gebergte rond de 3482m hoge Mulhacen – de hoogste top van Spanje’s vasteland. Eeuwenlang woonden hier mensen afgezonderd van de buitenwereld. We hebben gisteren al van onze chauffeur het advies om warme kleding aan te doen vanwege de kou en de mogelijkheid van sneeuwval. Het weersvooruitzicht is erg koud maar zonnig. Nadat Granada in 1492 in handen van de christenen was gevallen, waren de Alpujarras het laatste toevluchtsoord voor de moslims tot ze aan het eind van de 16e eeuw definitief van het Iberisch schiereiland waren verdwenen.
Net zoals gisteren duurt het weer even voor we de stad Granada achter ons laten. José heeft vanmorgen al contact gehad met de autoriteiten over de weggesteldheid. Er zijn geen wegen afgesloten. Daarentegen is de weg naar de Sierra Nevada vandaag afgesloten vanwege de hevige sneeuwval. De besneeuwde bergtoppen van de Siërra Nevada onderweg glinsteren in het ochtendzonlicht. Aan de andere kant van de weg zien we fel groene hellingen met olijfbomen en wit in bloei staande amandelbomen. We rijden eerst richting Mortil via de Autovia en verlaten dan de snelweg. We rijden dan over bochtige wegen met vele haarspeldbochten waar het ene uitzicht nog indrukwekkender is dan het andere. We maken verschillende stops om extra te genieten van het overweldigende uitzicht op de besneeuwde toppen van het Siërra Nevada in het nationale park. Torvizcon is het eerste dorpje wat we passeren onderweg; witte huisjes die tegen de bergwand zijn geplakt. Van hieruit is het nog 22 km naar Trevelez. We maken een fotostop en kijken op een klein wit dorpje Almegijer. Na een kwartier rijden we door het dorpje zelf heen. De temperatuur begint nu ook snel te dalen van 10 naar 6 graden maar de zon schijnt nog steeds.
De tocht naar Trevélez gaat verder door prachtige, verlaten berggebieden. Om 11:45 uur zien we het dorpje Trevelez tegen een besneeuwde top liggen. Trevelez is één van de witte bergdorpjes in de Alpujarra. Bovendien is het Spanje´s hoogste dorp; het ligt 1476 meter boven zeeniveau. Vanwege zijn hoge ligging, de bergwind en lage bevolkingsdichtheid, is de lucht er niet alleen schoon, maar van september t/m maart is het er ook koud genoeg om hammen op een natuurlijke manier te laten drogen. Sinds de 19de eeuw is het bekend voor zijn hamdrogerijen. Het halve dorp bestaat nu dan ook uit hamdrogerijen, die afgewisseld worden met souvenirwinkels (ham en andere lokale produkten) en restaurants. Vanwege de vele grote gebouwen waar de hammen in gezouten en gedroogd worden, is Trevélez misschien een net wat minder charmerend dorp dan andere bergdorpen in de Alpujarra voor wat betreft de architectuur. Al moet gezegd worden dat ook de grote gebouwen van de hamdrogerijen netjes wit zijn geverfd, in dezelfde stijl als de rest van de huizen. Wat Trevélez echter des te interessanter maakt, is het feit dat je er een kijkje achter de schermen kan nemen bij het ham drogen. Wij bezoeken een kleine ham-drogerij. De eigenaar geeft ons een rondleiding in zeer gebrekkig Engels maar doet alle moeite om het uit te leggen. De hammen gaan eerst in het zout. Per kilo vlees, een kilo zout. De hammen blijven het zelfde aantal uur in het zout liggen als het gewicht of kilo’s zout. Dus een ham van 14 kg (dat is ook het maximale gewicht) ligt 14 uur in 14 kg zout. Er wordt verder totaal niets toegevoegd. De hammen worden vervolgens van het zout ontdaan en door een schrubmachine gehaald. En dan kan het wachten ofwel drogen beginnen. De hammen worden opgehangen in een ruimte met kozijnen zonder glas. De hoge luchtvochtigheid hier in Trevelez en de temperatuur (nu ca. 1 graad) maken het mogelijk dat de hammen zo op een heel natuurlijke manier drogen. Het drogen duurt minimaal zo’n twee jaar. Langer mag ook. Op geplastificeerde lijsten wordt precies bijgehouden wanneer de ham is opgehangen en hoeveel hij weegt en van welke varkens de ham afkomstig is. Smaakverschil tussen de schouder of bilpartij is er niet. Het ruikt er heerlijk. En de eigenaar neemt ons vanzelfsprekend daarna mee naar zijn winkel. Hij snijdt voor ons wat ham af om te proeven. We waren zonder dat proeven ook al voor de bijl gegaan. Dus we kopen heerlijke ham en lopen daarna naar een terrasje om in het zonnetje (!) te lunchen. Het is ca. 5 graden maar met de zon op onze snoet is het heerlijk. Overal zie je hier hammen hangen; zelfs in het restaurantje waar we lunchen. Bussen toeristen arriveren en gaan beladen weer weg. Als je het idee zou hebben dat je hier ook varkens ziet, dan is het teleurstellend want dat is niet het geval. Hier is het veel te koud en de luchtvochtigheid is veel te hoog voor de Ibérico varkens. Zij worden gehouden meer naar het westen richting Portugal. Na de lunch vertrekken we om 13:15 uur uit Trevelez.
We rijden de weg met vele haarspeldbochten en prachtige uitzichten weer gedeeltelijk terug en vervolgen onze weg verder door de Alpujarras. We dalen af door een landschap met bloesembomen en landbouwterrassen. De blauwe lucht maakt plaats voor regen- en onweerswolken als we door het bergdorpje Juviles rijden maar we houden het nog steeds droog. Via het dorpje Berchules dalen we verder af en verlaten het nationale park. We rijden richting Ugijar en de besneeuwde toppen die we een half uur geleden als het ware nog konden aanraken liggen kilometers van ons vandaag en we rijden door een meer bewoonder landschap. De smalle bergweggetjes hebben plaats gemaakt voor een tweebaanse weg richting Berja. Na een tijdje passeren we de grens met de provincie Almeria en het landschap wordt heuvelachtiger maar altijd zijn er de olijfbomen en de bloeiende amandelbomen. Wij rijden richting Almeria. Hier zien we ook meer druiventeelt in terrasvorm en bodega’s.
Het landschap verandert weer sterk als we de Tabernas woestijn naderen. De Desierto de Tabernas is één van de weinige echte halfwoestijnen van Europa (er zijn geen echte woestijnen in Europa). De Tabernas woestijn is gelegen in het zuidoostelijke deel van Almería; tussen Sierra de los Filabres in het noorden en Sierra de Alhamilla ten zuid-zuidoosten ofwel ongeveer op 30 kilometer afstand van de hoofdstad Almeria. Het heeft een beschermde status als natuurgebied. De weinige regenval, jaarlijks zo’n 200 millimeter, wordt in het gebied Levante genoemd. In de laagste delen van de Tabernas ligt de gemiddelde jaarlijkse temperatuur op ongeveer 18 ° C. ’s Nachts zakken de temperaturen in de winter eigenlijk nooit onder het vriespunt, terwijl de maxima in de zomer altijd de 40 graden overtreffen. Het gemiddeld aantal zonuren per jaar is ongeveer 3000 uur. Bekende films die opgenomen zijn in de woestijn van Tabernas zijn ‘A Fistful of Dollars’, ‘For a Few Dollars More’, ‘The Good, the bad and the Ugly’, ‘Indiana Jones and The Last Crusade’… Deze films zijn dus niet in Arizona opgenomen, zoals de meesten misschien denken. Typische western steden werden gebouwd, die je nog steeds kunt bezoeken in Oasys Theme Park. We doen een poging maar het park is gesloten. Een stukje verder is er wel een park: Texas Hollywood maar dat is zo commercieel, dat laten we aan ons voorbij gaan.
We rijden verder naar onze eindbestemming van vandaag Cabo de Gata. Het hotel Barcelo valt tegen. Het is wel een mooi resort gelegen aan de zee en we hebben een mooie kamer met uitzicht op zee maar er zijn een aantal bussen met jongeren (sporters) van diverse universiteiten gearriveerd en het woord rust is ver te zoeken. Geschreeuw en muziek overstemmen het geluid van de ruisende golven van de zee. Och, twee nachten houden we het hier wel vol. Oh ja, nog een heel belangrijk feit: het heeft de eerste dag dat we in Andalusië zijn NIET geregend!