Córdoba
RONDREIS ANDALUSIË
Córdoba heeft een grote Joodse geschiedenis. Zo leefde tijdens de Arabische periode een grote Joodse bevolkingsgroep op vreedzame en sociale wijze samen met de Moren. Zo namen de Joden hier het Arabische schrift over en andere Moorse gebruiken, met als gevolg dat ook de nodige hoge functies in handen van de Joden kwamen. In 1492 werden zowel de Moren als de Joden verdreven door de katholieken, waarbij deze Joodse wijk werd achtergelaten. Rome was 2000 jaar geleden de grootste stad ter wereld. Minder bekend is dat Córdoba dat 1000 jaar geleden was. In de 10e eeuw was Córdoba namelijk het culturele centrum van Europa.
In 1236 werd Córdoba veroverd door de christenen, de Moren moesten vertrekken en mochten alles meenemen wat ze konden dragen. De rest van hun bezittingen waaronder hun huizen en gebouwen werden verdeeld onder katholieke edelen. Kerken kwamen in de plaats van moskeeën (die destijds ook weer op vroegere kerken waren gebouwd). Een van de beroemdste moskeeën of kathedraal in een moskee, het is maar hoe je het wilt noemen, is de Grote Moskee van Córdoba ofwel de Mezquita.
MÁLAGA – CÓRDOBA
6 MAART 2018
Vandaag staat de wekker een uurtje later zodat de jarige rustig wakker kan worden. Maar eigenlijk is dat niet nodig want de piepjes van de verjaardagsappjes, mails en berichten zijn onze wekker. John is vandaag 65 jaar geworden en dat gaan we vieren in Córdoba, onze bestemming voor vandaag. Na ons ontbijt, koffers pakken en om 10:00 uur worden we opgehaald door José Antonio. Córdoba ligt zo’n 166 km verwijderd van Málaga. Bij het uitchecken feliciteert de receptioniste John zelfs nog en deze keer heel vriendelijk maar ook onze chauffeur is John niet vergeten. Allemaal heel attent. Het is droog, bewolkt met af en toe wat zon en 11 graden als we vertrekken uit Málaga. Als we de stad verlaten hebben, passeren we na een tijdje de prachtige grijsgroene uitlopers van het Parque Natural los Montes de Málaga. De wegen zijn erg goed en eigenlijk is er nauwelijks verkeer op de snelweg (Autovia). Rond de streek Antequera verandert het landschap en maken de bergen plaats voor kilometerslange olijfgaarden en amandelbomen op ‘heuvels’ en vlaktes. Helaas begint het behoorlijk te regenen. Och een paar bergen verder schijnt alweer de zon. Via heel smalle straatjes arriveren we rond 12:30 uur in ons hotel Palacio des Bailio in het centrum van Córdoba. Een oud Romeins paleis helemaal omgetoverd tot een superdeluxe hotel met prachtige tuinen. Omdat de kamer nog niet klaar is lopen we een klein blokje om en verkennen de omgeving een beetje.
Om half twee is onze kamer klaar, een mooie kamer gelegen aan de tuinen. Na een half uurtje rusten besluiten we toch om de stad al een beetje te gaan verkennen. Net op het moment als we willen gaan komt, klopt iemand aan de kamerdeur met een bordje met cake en een champagnekoeler met een fles champagne. Van wie weten we niet, van het hotel of van Ivan waar we de reis hebben geboekt. Maar in ieder geval super attent! Achteraf blijkt het van het hotel te zijn. Omdat we morgen om 9:30 uur bij de Mezquita (Grote Moskee) moeten zijn lijkt het ons wel verstandig om eens de buurt te verkennen en onze route voor morgen te lopen zodat we weten waar we onze gids ontmoeten. Van het hotel hebben we een plattegrond gekregen. We lopen via de smalle straatjes naar een pleintje Plaza de San Miguel genaamd met een pittoresk geveltje met azulejos.
Van hieruit komen we op een groot plein Plaza de las Gendillas, in het hart van de stad Córdoba. In de twintigste eeuw is het plein nog drastisch aangepakt. Op het huidige Plaza de las Tendillas tref je panden die ontworpen werden door architecten als Felix Hernandez Gimenez, Benjamin Gutiérrez Prieto en Ramón Aníbal Álvarez. Maar het meest aanwezige bouwwerk is toch echter het fontein met ruiterstandbeeld van Don Gonzalo Fernandez de Córdoba. Als legeraanvoerder staat hij ook wel bekend als ‘de Grote Kapitein’. Hij wordt in ieder geval gezien als grondlegger van het moderne oorlog voeren, waaronder loopgraven. Dan is het eigenlijk de straat aflopen en stuiten we op de achterzijde van de grote Moskee, de Mezquita. Omdat je zo de binnenplaats (Patio de Los Naranjos) in kunt lopen, nemen we alvast een voorproefje van wat we morgen gaan zien. De binnenplaats, vroeger gebruikt voor de verplichte rituele wassing, werd door de Christenen na het verjagen van de moslims ‘omgebouwd’ tot oranjerie door er sinaasappelbomen te planten. Alleen de binnenplaats en de toegangspoort zijn al indrukwekkend. Aan de buitenkant kun je de Romeinse zuilen zelfs zien die in de hele moskee/kerk zijn toegepast. We slenteren een half uurtje rond en lopen dan weer terug naar ons hotel. Zoals bijna gebruikelijk gaan we in de bar tapas eten en wat drinken. Om 19:00 uur hebben we gereserveerd in het restaurant in ons hotel. We zijn blij dat we niet meer naar buiten hoeven want het regent weer behoorlijk. We zijn de enige in het restaurant. Het eten valt tegen ondanks de originele manier van opdienen en het toetje maakt het een beetje goed. Om 21:00 uur gaan we naar de kamer terwijl het buiten nog steeds regent. De fles champagne wordt ontkurkt en we toasten op John’s 65ste verjaardag en 66 levensjaar. We spreken beiden de wens uit dat er nog veel verjaardagen mogen en zullen volgen. Moe maar voldaan gaan we slapen.
CÓRDOBA
7 MAART 2018
We hebben beiden heerlijk geslapen en worden pas om 8:00 uur wakker. Snel ontbijtje en om 9:00 uur zijn we al op pad en jawel het is droog met een waterig zonnetje. We lopen naar het afspreekpunt, een van de toegangsdeuren van de grote Moskee waar we onze gids voor vandaag zullen ontmoeten. David, een man van rond de 45 jaar, pas vader geworden van zijn eerste kind, goedlachs, vriendelijk en al 20 jaar gids. Hij woont eveneens 20 jaar in het oude centrum van Córdoba en kent de stad op zijn duimpje. We starten bij de overwinningspoort Puerta del Puente. Dit is een stadspoort uit de 16e eeuw in het historische centrum van Córdoba. De poort wordt ook wel de Arc de Triomphe genoemd en ligt aan de voet van de Romeinse brug Puente Romano. Tot 1571 stond hier eerst een Moorse poort, maar de huidige poort werd gebouwd door architect Hernán Ruiz III ter nagedachtenis aan het bezoek van koning Felipe II. Het is een van de drie nog overgebleven oude stadspoorten uit de stadsmuren van Córdoba. In 1912 heeft Alfonso XIII de omliggende stadsmuren verwijderd en sinds 1928 is de Puerta del Puente omgevormd tot een historische gedenkpoort. Voor de overwinningspoort kijkt de patroonheilige op een hoge sokkel, San Rafael, over de stad uit.
De Romeinse brug over de Guadalquivir is een 331 meter lange brug met 16 bogen is ruim 20 eeuwen oud en werd gebouwd door de Romeinen, maar is in de loop van de eeuwen geregeld herbouwd en de huidige structuur stamt vooral uit de middeleeuwen waarbij in 918 de Moren de brug flink hebben uitgebreid. Aan de rechterkant passeren we het bisschoppelijk paleis terwijl men al druk bezig is met de opbouwwerkzaamheden van de tribunes voor de Goede Week wanneer de diverse Gilden hier langs trekken. Aan de rand van de rivier de Guadalquivir is nog een waterrad dat in tact is uit de tijd van de Romeinen. In de rivier zie je zo hier en daar nog mini waterraden. De Romeinen deden alles om water de stad in te krijgen vanwege de extreme hitte gedurende de zomer. Momenteel is de rivier door de vele harde regens van de afgelopen weken een bruine kolkende massa geworden. Hierna lopen we naar het Alcázar de los Reyes Cristianos, oftewel het “Paleis van de christelijke vorsten”. Het is een middeleeuws paleis in het historische centrum aan de Guadalquivir. Dit Alcázar de los Reyes Cristianos paleis is een mix van Christelijke en Islamitische stijlen (de zgn. Mujédar-stijl) en is gebouwd in de 14e eeuw in opdracht van koning Alfonso XI, de koning van Castilië en León. Zo hebben de vorsten Isabella van Castilië en Ferdinand II van Aragon in dit Alcazar paleis gewoond, maar later heeft het Alcazar ook dienst gedaan als rechtbank van de Spaanse Inquisitie en later in 1821 nog als gevangenis. We bezoeken in het paleis een klein museum met o.a. Romeinse mozaïeken die hier zijn gevonden. Het Alcázar de los Reyes Cristianos is geen enorm groot paleis, maar met name de tuinen van het Alcazar zijn wel mooi. In deze Arabische tuinen vormen planten, bomen, vijvers en fonteinen een mooi geheel. Jammer want vanwege de tijd van het jaar staat er niet zoveel in bloei. In de tuin staat ook een groep standbeelden van Columbus die geld komt vragen aan Isabella, koningin van Castilië en Ferdinand haar echtgenoot, die hem geld schonken voor zijn ontdekkingsreis om uiteindelijk Amerika te ontdekken. We vervolgen onze weg door de Juderia, de Joodse wijk van Córdoba. Het is een wijk met smalle en bloemrijke straatjes, pittoreske huisjes, kleine pleintjes en uiteraard de Joodse synagoge, die nu gesloten is.
Via de Joodse wijk lopen wij nu net zoals de miljoenen toeristen die jaarlijks de stad bezoeken naar de grote Moskee ofwel Mezquita. De beroemde Mezquita is een moskee gebouwd in drie verschillende bouwstijlen. Arabische deuren en kapellen en renaissance schilderingen vormen de buitengevels van dit imposante gebouw. Eén van de toegangsdeuren van de Mezquita doet je meteen denken aan een moskee maar boven de toegang prijken drie schilderingen van heiligen. Ook de Arabische koepel van de toegangsdeur is beschilderd met christelijke figuren met engelen. De entree van deze moskee wordt gevormd door een patio met sinaasappelbomen, palmen en metershoge cipressen. Het was voorheen de plaats van de rituele reiniging voor het gebed voor de moslims. De klokkentoren van de Mezquita is gebouwd op de minaret van de moskee. Je kunt hem beklimmen maar dat laten wij aan ons voorbij gaan. Wij gaan liever meteen naar binnen. Eenmaal binnen zie je meer dan duizend zuilen met rood-witte hoefijzerbogen van een wel bijna mystieke schoonheid. We zijn beiden overdonderd door wat we hier zien. Midden in de moskee komen we opmerkelijk genoeg terecht in een katholieke kathedraal met barokke en gotische elementen.
Maar laten we met het begin beginnen van dit indrukwekkende bouwwerk. De basis begint met de fundamenten van een Romeinse tempel, waar nu nog een deel van te zien is, waar bovenop later een kerk is gebouwd. In 711 werd Córdoba door de Moren veroverd, waarna de bevolking werd “gedwongen” de kerk te verkopen aan de Moren. Zij sloopten het oorspronkelijke kerkgebouw en begonnen met de bouw van een moskee. Als basis werden marmeren zuilen van nabijgelegen Romeinse villa’s gebruikt. Doordat deze te laag waren werd de juiste hoogte bereikt door een tweede boog hier bovenop aan te brengen, waardoor de moskee zijn kenmerkende bouw kreeg. Destijds was het Moorse gebouw de grootste moskee van Europa met 1200 zuilen en kon plaats bieden aan 20.000 moskeegangers. Nadat in 1236 Córdoba weer heroverd werd op de Moren werd de moskee ingewijd als kathedraal voor het bisdom van Córdoba. Architect Hermán Ruiz ontwierp een kathedraal in het hart van de Mezquita, waarbij 400 zuilen werden verwijderd. Hierna vonden de nodige uitbreidingen en verfraaiingen van de kathedraal plaats onder het bewind van Koning Ferdinand III van Castilië en keizer Karel V. Dit alles leidde tot een flinke mengelmoes van zowel Moorse als katholieke invloeden en bouwstijlen in de Mezquita met een oppervlakte van 23.000 m2. Op zichzelf was het natuurlijk ook wel controversieel om op de plaats waar de moslims richting Mekka baden exact de oude kathedraal te bouwen. Maar blijkbaar had men erg veel ontzag voor wat hier stond want men durfde het niet tegen de vlakte te gooien. Koning Ferdinand had zonder het gebouw ooit te hebben gezien opdracht gegeven tijdens zijn huwelijksreis om er een kathedraal te bouwen. Toen hij kwam kijken schrok hij dat hij ooit hiertoe opdracht had kunnen geven vanwege de schoonheid van het gebouw. Hij was eigenlijk een paar seconden moslim. Omdat de christenen ook wisten dat water in deze warme droge omgeving heel kostbaar was gebruikten ze de boogvormen van de moskee als aquaduct om zo het opgevangen regenwater naar de stad te transporteren. Dit hadden ze overgenomen van de Romeinse bouwkunst. Elke dag wordt er hier om 9:30 een mis gelezen.
Om 12 uur nemen we afscheid van David maar we kunnen met ons toegangskaartje zolang als we willen in de Mezquita blijven wegdromen; wat we ook doen! Als we buiten komen zijn we verbaasd door de enorme hoeveelheid politie die om de Mezquita wacht houdt. Men is en blijft bang voor terroristische aanslagen op dit gebouw. Na de Mezquita bezocht te hebben, de zon schijnt warempel, lopen we terug naar de brug. Midden op de brug Puente Romano staat een standbeeld uit 1651 van de beschermengel van de stad namelijk San Rafael. Als je de brug afloopt kom je oog in oog te staan met Torre de la Calahorra, een oud Arabisch fort. Wij gaan lunchen in de Juderia en slenteren omstreeks half vier op ons gemak terug naar het hotel. Om 17:15 uur zitten we onder het genot van een drankje ons reisdagboek bij te werken en ansichtkaarten te schrijven. Een schitterende dag!