Hermitage
STEDENTRIP SINT PETERSBURG
Staatsmuseum De Hermitage in St. Petersburg is na het Louvre in Parijs het grootste kunstmuseum ter wereld. Het museum is gevestigd in verschillende imposante gebouwen. Het felgroene winterpaleis, gebouwd door de Russisch Italiaanse architect Francesco Bartolomeo Rastrelli, diende als residentie voor de voormalige Russische tsaren. Het gebouw speelde een prominente rol tijdens de Oktoberrevolutie van 1917, toen de laatste tsaar Nicolaas II (1868-1918) en zijn regering werd afgezet. De tsaar werd vermoord in 1918 en Museum De Hermitage en zijn kunstschatten werd genationaliseerd.De zes museumgebouwen van De Hermitage beslaan samen een vloeroppervlak van 70.000 m2, onder andere voor de permanente tentoonstelling van oude Egyptische, Aziatische en West-Europese kunstwerken en gebruiksvoorwerpen. Indrukwekkend is de collectie Russische kunst vanaf de middeleeuwen tot de 19de eeuw. De Hermitage werd opgericht in 1764 en omvatte vanaf dat moment onder meer de kunstverzamelingen van tsaar Peter de Grote (1672-1725) en tsaar Catherina de Grote (1729-1796). In 1852 opende het museum de deuren voor het publiek onder tsaar Nicolaas I (1796-1855). De collectie van De Hermitage bestaat uit bijna drie miljoen objecten en kunstvoorwerpen, waarvan natuurlijk slechts een fractie kan worden getoond.
SINT PETERSBURG – HERMITAGE
5 JULI 2016
We hebben lekker geslapen maar omdat de bedden zo zacht zijn begint mijn rug toch een beetje te vervelen. Om 7:45 uur staan we op en gaan wat later ontbijten. Als ik mijn ochtendpeukje buiten bij de ingang van het hotel aan het roken ben, regent het nog steeds en is het maar 15 graden en guur. De weersvooruitzichten zullen hier voor vandaag geen verandering in brengen helaas. Regen, regen en nog eens regen. Na het ontbijt gaan we maar weer eens euro’s wisselen in roebels want dat gaat hier toch hard met die roebels. Voordat we aan de dagexcursies vandaag beginnen gaat John eerst even bij de receptie regelen dat we een harder matras kunnen krijgen. Ik ben bang dat ik morgen het bed niet meer kan uitkomen vanwege mijn rug. Ze beloven dat ze hun best gaan doen. Ik heb goede hoop want de service in het hotel is uitmuntend. Gewapend met paraplu, poncho en regenjas gaan we om 10:00 uur met Michael op pad.
We lopen eerst naar het Paleisplein. Het weer is zo slecht dat we nauwelijks foto’s kunnen maken. Het Paleisplein is het centrale plein van Sint-Petersburg. Het plein verbindt de Nevski Prospekt met de Paleisbrug. Het bekendste gebouw op het Paleisplein is het Winterpaleis, waarin een deel van de collectie van de Hermitage is ondergebracht. Het Paleisplein heeft in de Russische geschiedenis al verschillende keren een belangrijke rol gespeeld. Hier werd in 1905 op ‘Bloedige Zondag’ de kiem gelegd voor de latere Russische Revolutie. Op 9 januari 1905 trokken meer dan 100.000 arbeiders naar het plein om betere arbeidsomstandigheden af te dwingen. Ze werden onthaald met kogels. Dat bracht een schok teweeg onder de arbeiders en sindsdien groeide de aanhang van de bolsjewieken (de communisten). In 1917 bestormden arbeiders, boeren en matrozen de Hermitage. De tsaar werd verdreven en de communisten grepen de macht. Het ontwerp van het plein is van de neoklassieke architect Carlo Rossi.
In het midden van het plein staat de Alexanderzuil, die opgedragen is aan Tsaar Alexander I, die Napoleon overwon. Op de zuil staat een standbeeld van een engel met kruis.
Via de Miljonairsstraat, waar de Kleine Hermitage, de Grote Hermitage en de Nieuwe Hermitage liggen, lopen we naar de kade voor een uitzicht op de Petrus- en Paulusvesting. Maar ook daar waaien we van onze sokken af. Gelukkig heeft Michael al kaartjes en hoeven we niet in de ellenlange rijen aan te sluiten die voor de hoofdingang van de Hermitage in de stromende regen en striemende wind staan. Bij binnenkomst om 10:45 uur, gaan we eerst door bewakingspoortjes. De Hermitage is één van de beroemdste musea ter wereld en het grootste museum van Rusland. Het museum ontstond in 1764 uit de verzameling van Catharina de Grote. Het museum herbergt ongeveer 2,7 miljoen kunstwerken!! Als je alle kunstvoorwerpen in de Hermitage wilt zien en je besteedt aan elk voorwerp anderhalve minuut zou je bijna 8 jaar non-stop bezig zijn. Die collectie omvat een verzameling werk uit de oudheid, de middeleeuwen en latere kunstwerken, zowel uit het oosten als uit het westen. De collectie is verspreid over meerdere gebouwen, waar het barokke Winterpaleis van Bartolomeo Rastrelli, dat tot de Revolutie de residentie van de keizerlijke familie was, het opvallendste van is. Dit paleis is echt een huzarenstuk. Het paleis is versierd met 400 zuilen en 16 verschillende vensters. Later werden de Kleine Hermitage, de Grote Hermitage en de Nieuwe Hermitage er nog aan toegevoegd.
Het museum heeft indrukwekkende afdelingen met prehistorische kunst, klassieke kunst, Oosterse kunst, Russische kunst… In de Italiaans-Spaanse collectie kom je onder meer meesterwerken aan van Leonardo da Vinci, Michelangelo, Titiaan, Rafaël en Caravaggio. Het bekendste werk is de Madonna Litta van da Vinci. Tot de meest opvallende werken van de collectie Vlaamse, Nederlandse en Duitse kunst behoren veertig werken van Rubens, waaronder zijn Kruisafneming, en dertien werken van Rembrandt, waaronder Abrahams Offer. De 19de en 20ste eeuwse collectie bevat topwerken van Monet, Rnoir Degas, Matisse, Pissarro, Cézanne en Picasso. Het is zo enorm groot dat we een keuze moeten maken van hetgeen we willen zien.
Wij beperken ons tot de zalen van het Winterpaleis, de Venetiaanse Renaissance met Leonardo da Vinci, Rafaël en de Nederlandse meesters. De prachtige zalen komen door de enorme massa bezoekers eigenlijk niet tot hun recht. Je kunt eigenlijk alleen maar plafonds fotograferen en soms als je geluk hebt een vaas of een muur of brutaal je plek opeisen voor een foto. Grote groepen Japanners, Italianen duwen je gewoon omver om bij hun gids te blijven, die herkenbaar is door een zonnebloem, poppenkastpop, vlag of bloementak die hoog in de lucht wordt gehouden. Gelukkig staan er hier en daar bankjes zodat John af en toe kan rusten.
Michael raakt maar niet uitgesproken over wat er te zien is en na een bepaalde tijd geloven wij het allemaal wel. We kunnen beiden ook enorm genieten van alles wat we zien zonder een gedetailleerde uitleg. Dan lopen we, zeg maar gerust slenteren, naar de zalen met Venetiaanse Renaissance schilderijen. Oei als we dat geweten hadden…..Michael begint bij elk schilderij een heel verhaal af te steken, we zijn al zo moe en binnen is het bloedheet. Na een uur staan we oog in oog met twee schilderijen van Leonardo da Vinci. Fantastisch! Zeker zo indrukwekkend zijn ook de loggia’s van Rafaël. In opdracht van keizerin Catharina II rond 1780 kreeg Rafaël de opdracht om een kopie te maken van de galerij in het Pauselijk Paleis in Vaticaanstad. De loggia’s gewelven zijn ingericht met scènes uit de Bijbelse verhalen. De muren zijn bedekt met geschilderde motieven waarvan er geen enkele hetzelfde is in de lange gang. Het is erg indrukwekkend. Na dit wil Michael met ons nog meer zalen af om schilderijen van de Spaanse schilder Velasquez te bekijken. Dan grijp ik toch echt in. John kan geen voet meer voor de ander zetten. Nu willen we alleen nog langs de Nederlandse meesters en dan het museum uit. We slenteren al meer dan drie uur rond. Als we de Hermitage verlaten staat er nog steeds een enorm lange rij mensen buiten om naar binnen te kunnen.
Wij lopen het Paleisplein af maar het is inmiddels echt aan het stormen. We kunnen onze paraplu’s niet meer open houden. In de stromende regen en harde wind lopen we naar een zijstraat van de Nevski Prospekt om te gaan lunchen en iets te drinken. We zijn doorweekt, moe, hongerig en hebben dorst. In een typisch Russisch restaurant, waar de menukaart alleen in het Russisch is, hebben we een heerlijke verlate lunch en komen we een beetje bij. Buiten giet het er nog steeds uit. Door de stromende regen lopen we rond vier uur naar het diepste metrostation van Sint-Petersburg. We nemen de laatst gebouwde metrolijn M5 die maar liefst bijna 90 m onder de grond ligt. Michael koopt muntjes, we gaan door de beveiligingspoortjes, muntje in de automaat en op de roltrap die ons naar beneden brengt. Het lijkt wel of er geen eind aan komt. Deze lijn ligt zo diep omdat die vlak tegen de rivier de Neva is gebouwd waar de grond vanzelfsprekend erg drassig is. Maar ook als schuilplaats voor de inwoners van Sint-Petersburg in geval van nood. We stappen een paar keer over. Bij een van de laatste stations kun je niet meer zo in de metro stappen. Er zijn een soort deurtjes in een wand die alleen open gaan als de metro stopt en dan kun je instappen. Vanwege de vele zelfmoorden en uit kostenbesparingen heeft men dit gedaan. Zo kunnen mensen niet meer voor de metro springen en de ruimte hoeft niet te worden versierd en er netjes uitzien. Trouwens alle metrostations die we aandoen zien er allemaal tiptop uit. Geen papiertje op de grond hoor. Elke dag maken zo’n twee miljoen mensen gebruik van de metro die van ’s morgens zes uur tot ’s avonds half twaalf geopend is. De oudste metrolijn nummer 1, gaan we morgen bekijken en zouden zoals Stalin het wilde, de paleizen voor het volk moeten zijn. Dat staat voor morgen op het program, nu moeten we bij het Alexander Nevski-Klooster zien te komen dat aan het begin van de Nevski-Prospekt ligt. Als we uit het metrostation komen moeten we nog een stukje lopen, weer in de regen.
We zijn onderhand zo moe dat we het ene been niet meer voor het andere kunnen zetten. Gedeeltelijk door de lichamelijke vermoeidheid maar ook dat je continu met je hoofd naar beneden kijkt om niet te vallen vanwege de bestrating en je paraplu in bedwang probeert te houden. Bij het Alexander Nevski-klooster liggen twee begraafplaatsen. Als eerste bezoeken we de begraafplaats waar beroemde Russen uit de 18e eeuw liggen begraven. Op de andere begraafplaats liggen beroemde Russische componisten, schrijvers en geleerden. We kennen er maar weinig van behalve Tsjaikovski en Rubinstein. Maar gelukkig hebben de caissières van de kerkhoven nog een beetje humor op deze natte sombere begraafplaatsen. Met de duim omhoog passeren we de ingang. Tandloos groeten ze ons terug met hun duimpje omhoog.
Het Alexander Nevski-klooster werd in 1710 opgericht door Peter de Grote, die er de relikwieën van Alexander Larosslavskij, die in 1240 de Zweden op verpletterende wijze overwon, in wilde bewaren. Het oudste gebouw van het kloostercomplex is de Kerk van Mariaboodschap, ontworpen door Domenico Trezzini ook wel Heilige Drievuldigheidskathedraal genoemd. Ooit werden hier de niet-regerende leden van de keizerlijke familie begraven. In de kerk is een dienst aan de gang. Die kunnen uren duren. Het is en blijft indrukwekkend. Helaas mogen we ook nu niet filmen of fotograferen. Dat is zo jammer want je wilt toch graag die sfeer, die erg bijzonder is en de veelvoud van de meest prachtige iconen vastleggen. In een hoek van de kerk is de icoon van Alexander Nevski te bewonderen die naar verluidt kleine stoffelijke resten van hem zou bevatten. Heel opvallend is dat veelal vrouwen, met hun hoofd bedekt, de dienst volgen. Op het eind komt een priester met een wierookvat door de kerk gelopen. Hij bewierookt alle iconen en aanwezigen, ook ons. Een heel bijzondere ervaring.
Rond half zes verlaten we het klooster en lopen weer terug naar het metrostation. Eerst even schuilen want het stormt zo hard dat grote takken zelfs van de bomen op de begraafplaats zijn afgewaaid. Mijn paraplu is eigenlijk niet meer te gebruiken omdat hij zo goed als kapot is gewaaid. Bah, bah wat een balenweer! We nemen de metro vanaf het begin van de Nevski-Prospekt waar het klooster ligt en waar de boulevard naar is vernoemd om na twee haltes vlakbij ons hotel uit te stappen. We nemen afscheid van Michael. We zijn doodmoe, drijfnat en blij dat we in ons hotel zijn. Michael vertelt ons nog op de valreep dat het ministerie van veiligheid ook voor morgen waarschuwingen heeft afgegeven vanwege heel zware storm en veel regen. Shit, want morgen gaan we naar Peterhof aan de Finse Golf die voor al die harde wind zorgt. We gaan in de bar wat drinken en zijn eigenlijk te moe om nog naar buiten te gaan op zoek naar een leuk restaurantje. Het stormt nog steeds en de regen komt ook nog steeds met bakken naar beneden. We besluiten daarom om maar iets in de lobby-bar te eten. Er is ook nog live muziek en zang, waar we even van genieten en dan gaan we vroeg naar bed om morgen weer vol energie aan een nieuwe dag in Sint-Petersburg te beginnen. Aan het matras zal het niet liggen want ze hebben een ander matras op ons bed gelegd. Niets is hier teveel. Het woord service staat hier met hoofdletters geschreven.